Fundacja na rzecz Nauki Polskiej rozstrzygnęła trzeci konkurs w programie FIRST TEAM, którego celem jest wspieranie młodych doktorów w tworzeniu pierwszych zespołów badawczych. Granty w łącznej wysokości 25,6 mln złotych zdobyło trzynaścioro młodych badaczek i badaczy.

Program FIRST TEAM wspiera młodych naukowców na kluczowym etapie kariery, kiedy rozpoczynają oni budowanie swojej samodzielności naukowej i pomaga im w podejmowaniu najciekawszych wyzwań badawczych – mówi dr Tomasz Poprawka, zastępca dyrektora ds. działalności programowej FNP. Na prace badawczo-rozwojowe można otrzymać ok. 2 mln zł na trzy lata. Granty są finansowane ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

Jedną z laureatek została dr Agata Starosta, która dzięki grantowi w wysokości blisko 2 mln złotych, będzie realizować projekt na Wydziale Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Dr Starosta będzie prowadzić badania mające na celu pokazanie zmiennej natury rybosomów bakteryjnych, tzw. wyspecjalizowanych rybosomów. Używając nowoczesnych metod z dziedziny biologii molekularnej, biochemii i biologii strukturalnej będziemy badać aparat translacyjny, a przede wszystkim jego zmiany, w trakcie cyklu życiowego bakterii Bacillus subtilis – tłumaczy laureatka. Bakteria ta ma niezwykłe właściwości, ponieważ tworzy formy przetrwalnikowe, tzw. spory, które są niezwykle odporne na wszelkie formy dezynfekcji i są w stanie przeżyć bardzo wysokie i niskie temperatury, promieniowanie jonizujące czy wpływ silnych chemikaliów.

Badania sześcioosobowego zespołu kierowanego przez dr Starostę będą ukierunkowane na analizę cyklu życiowego B. subtilis, ze szczególnym uwzględnieniem procesu translacji, a przede wszystkim identyfikacji i roli wyspecjalizowanych rybosomów. Dzięki temu możliwe będzie zrozumienie roli maszynerii translacyjnej w regulacji przepływu informacji w komórce. Szczególny nacisk zostanie położony na znalezienie czynników, które są niezbędne do funkcjonowania spor, ponieważ może to doprowadzić do opracowania nowych antybiotyków. Wierzę, że szczegółowe poznanie cyklu życiowego bakterii sporulujących pozwoli na otwarcie nowej drogi do opracowania specyficznych inhibitorów translacji, a tym samym poszerzenie wachlarza antybiotyków, który w ostatnich latach uległ znaczącemu uszczupleniu, ponieważ pojawiły się bakterie oporne na wiele znanych antybiotyków – dodaje dr Starosta.

Z kolei dr Konrad Wojciechowski z Fundacji Saule Research Institute wraz ze swoim zespołem będzie prowadzić badania, których celem jest zwiększenie stabilności i niezawodności perowskitowych ogniw słonecznych. Na realizację projektu i założenie własnego zespołu badawczego dr Wojciechowski otrzymał od FNP prawie 2 mln złotych.

Jednym z technologicznych wyzwań stojących na drodze do masowej komercjalizacji perowskitowej fotowoltaiki jest stabilność tych urządzeń. Materiał perowskitowy jest podatny na degradację w warunkach atmosferycznych, szczególnie w warunkach wysokiej wilgotności. Dodatkowo, niepożądane procesy fizykochemiczne zachodzące na styku warstw wewnątrz ogniwa, mogą w negatywny sposób wpływać na długoterminową trwałość tych połączeń. Chcemy przeprowadzić systemową analizę mechanizmów różnych procesów degradacyjnych zachodzących w ogniwie perowskitowym oraz wypracować rozwiązania eliminujące niepożądane reakcje – wyjaśnia laureat.

Zespół kierowany przez dra Wojciechowskiego chce zwiększyć operacyjny czas życia perowskitowych ogniw słonecznych do granicy 15-20 lat, co przybliży komercyjne zastosowanie tej technologii na dużą skalę i pozwoli na konkurowanie z tradycyjnymi technologiami fotowoltaicznymi. Badania będą realizowane we współpracy z czołowymi jednostkami badawczymi w dziedzinie fotowoltaiki z Włoch i Niemiec. Partnerem gospodarczym projektu jest Saule Sp. z o.o.

Inna laureatka, dr inż. Joanna Olesiak-Bańska z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej, na realizację projektu NONA (z ang. Nonlinear Optics, Nanoparticles and Amyloids) otrzymała od Fundacji 1,7 mln złotych. Celem badań, które będzie prowadzić zespół dr Olesiak-Bańskiej, jest opracowanie nowych metod obrazowania oraz nowych znaczników amyloidów, czyli agregatów białkowych odpowiedzialnych za wiele schorzeń, m.in. za choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona. Chcemy odpowiedzieć na trzy główne pytania: jakie nieliniowe właściwości optyczne posiadają amyloidy na różnych etapach agregacji, w jaki sposób nanocząstki złota o różnej morfologii mogą wspomóc obrazowanie amyloidów oraz jaki udział w procesach formowania agregatów i ich późniejszej organizacji mają właściwości ciekłokrystaliczne amyloidów – tłumaczy laureatka.

Mimo ogromnego wzrostu zainteresowania badaniem mechanizmów powstawania amyloidów oraz wielu prac nad nieinwazyjnymi metodami diagnostyki chorób związanych z powstawaniem amyloidów, nadal nie ma użytecznych narzędzi w tej dziedzinie. Wierzymy, że optyka nieliniowa w połączeniu z nanocząstkami metalicznymi może dostarczyć nowych rozwiązań o lepszej czułości i selektywności, niż obecnie stosowane techniki obrazowania amyloidów. Pozwoli to nam lepiej zrozumieć jak powstają amyloidy i jaką mają strukturę, a w dalszej perspektywie zaproponować również nowe narzędzia diagnostyczne oparte na optycznych metodach obrazowania – dodaje dr inż. Joanna Olesiak-Bańska.

Do trzeciego konkursu w programie FIRST TEAM zgłoszono 81 wniosków, z których recenzenci i eksperci zarekomendowali do finansowania trzynaście projektów na łączną kwotę 25,6 mln zł. Środki pozyskane od FNP pozwolą wyróżnionym liderkom i liderom na stworzenie własnych zespołów badawczych i sfinansowanie co najmniej 28 miejsc pracy dla naukowców zatrudnionych w projektach oraz 46 stypendiów dla studentów i doktorantów zaangażowanych w realizację prac badawczych. Do współpracy przy prowadzeniu badań zostało zaproszonych łącznie 26 zagranicznych partnerów naukowych, 7 partnerów naukowych z Polski oraz 2 partnerów gospodarczych.

1 sierpnia br. rozpocznie się nabór w czwartym i jednocześnie przedostatnim konkursie w programie FIRST TEAM. Wnioski będzie można składać do 2 października br. Z kolei nabór wniosków w ostatnim konkursie rozpocznie się na początku stycznia 2018 r.

Lista pozostałych laureatów trzeciego konkursu w programie FIRST TEAM:

1. Dr Piotr Brągoszewski, Uniwersytet Warszawski, Centrum Nowych Technologii.
2. Dr Damian Graczyk, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie.
3. Dr Piotr Kolenderski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej.
4. Dr Michał Komorowski, Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie.
5. Dr hab. Piotr Michał Korczyk, Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie.
6. Dr inż. Konrad Kowalczyk, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji.
7. Dr Radosław Łapkiewicz, Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki.
8. Dr Kinga Majchrzak, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Medycyny Weterynaryjnej.
9. Dr inż. Tomasz Marszałek, Politechnika Łódzka, Wydział Chemiczny.
10. Dr Michał Roman Szymański, Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG-GUMed.

Na zdjęciu: dr Agata Starosta, laureatka trzeciego konkursu FIRST TEAM, która będzie realizować projekt na Wydziale Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie (archiwum prywatne, fot. Kaveh Emami).

Materiały do pobrania:

25,6 mln zł od FNP na stworzenie pierwszych zespołów badawczych _Informacja prasowa FNP (docx)

Lista laureatów_FIRST TEAM_3_2017 (docx)

Infografiki:

Wyniki 3 konkursu FIRST TEAM w liczbach – jpg

Wyniki 3 konkursu FIRST TEAM w liczbach – mp4

Zdjęcia do nieodpłatnego wykorzystania:

1. Dr Michał Komorowski z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie, laureat trzeciego konkursu w programie FIRST TEAM (archiwum FNP, fot. Magdalena Wiśniewska Krasińska) – POBIERZ ZDJĘCIE 1; POBIERZ ZDJĘCIE 2
2. Dr Agata Starosta z Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie, laureatka trzeciego konkursu w programie FIRST TEAM (archiwum prywatne, fot. Kaveh Emami) – POBIERZ ZDJĘCIE 1; POBIERZ ZDJĘCIE 2

Kontakt prasowy: Marta Michalska-Bugajska, tel.: 22 845 95 36; tel. kom.: 604 128 182, e-mail: bugajska@fnp.org.pl.

***

Program FIRST TEAM Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oferuje granty w wysokości ok. 2 mln zł na założenie pierwszego zespołu badawczego. O środki mogą ubiegać się młodzi doktorzy (do pięciu lat po doktoracie), niezależnie od narodowości. W ramach programu można realizować przełomowe prace B+R o dużym znaczeniu dla gospodarki i społeczeństwa, zgodne z listą Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. Projekty mogą być prowadzone w jednostkach naukowych, przedsiębiorstwach albo konsorcjach naukowo-przemysłowych w Polsce. Laureaci są wybierani na podstawie trzyetapowej oceny merytorycznej dokonywanej przez recenzentów zagranicznych i ekspertów zasiadających w dwóch panelach: naukowo-gospodarczym oraz interdyscyplinarnym. Grant można otrzymać na trzy lata z możliwością przedłużenia o kolejny rok.