Fundacja na rzecz Nauki Polskiej rozstrzygnęła czwarty konkurs w programie FIRST TEAM, którego celem jest wspieranie młodych doktorów w tworzeniu pierwszych zespołów badawczych. Granty w łącznej wysokości 21,6 mln złotych zdobyło jedenaścioro młodych badaczek i badaczy.
W programie FIRST TEAM Fundacja wspiera naukowców na jednym z najbardziej kluczowych etapów ich kariery, kiedy rozpoczynają oni budowanie swojej samodzielności naukowej. Na realizację projektów i podejmowanie najciekawszych wyzwań badawczych mogą oni otrzymać od FNP ok. 2 mln zł na trzy lata. Granty są finansowane ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.
Skuteczna walka z paradontozą
Jedną z laureatek konkursu została dr Maja Sochalska z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, która otrzymała grant w wysokości 2 mln złotych. Zespół dr Sochalskiej będzie prowadzić badania mające na celu zbadanie molekularnych mechanizmów przyczyniających się do zaburzonej przeżywalności neutrofili w kontekście paradontozy (podczas infekcji patogenem Porphyromonas gingivalis).
Paradontoza, czyli przewlekle zapalenie przyzębia, jest chorobą zapalną jamy ustnej, na którą chorują miliony ludzi na całym świecie. Jest ona bardzo trudna do wyleczenia i może doprowadzić do tak poważnych schorzeń, jak: reumatoidalne zapalenie stawów, miażdżyca, choroby układu krążenia, otyłość czy powikłania w ciąży. Molekularną przyczyną rozwoju choroby i postępującego uszkodzenia tkanek jamy ustnej jest tzw. chroniczna odpowiedź zapalna. Jest ona wywoływana przez neutrofile w odpowiedzi na infekcję bakteryjną. Odpowiedź zapalna jest naturalnym mechanizmem obrony organizmu przed patogenami, a neutrofile to najliczniejsze komórki pośród komórek krwi, które odgrywają istotną rolę w eliminacji bakterii, np. P. gingivalis ? tłumaczy laureatka. Neutrofile posiadają dwie charakterystyczne cechy. Pierwszą z nich jest wytwarzanie wielu antybakteryjnych substancji zdolnych do eliminowania patogennych bakterii. Niestety substancje te działają destrukcyjnie nie tylko na patogeny, ale także na tkanki jamy ustnej, co prowadzi do uszkodzenia tkanek przyzębia i postępu paradontozy. Natomiast ich drugą cechą jest bardzo krótki okres przeżywania, który wynosi 24 godziny, przy czym jest on wydłużony podczas infekcji bakteryjnej. Co prawda gwarantuje to neutrofilom wystarczający czas na wyeliminowanie patogenów, ale jednocześnie zwiększa uszkodzenie tkanek i przyspiesza postęp paradontozy ? dodaje młoda badaczka. W ramach naszych badań użyjemy metody, która pozwoli na analizowanie przeżywalności i funkcji neutrofili w bardzo precyzyjny i kontrolowany sposób. Otrzymane wyniki pokażą, czy ograniczanie ich przeżywalności oraz funkcji pomoże w przyszłości skuteczniej leczyć paradontozę, co przyniesie wymierne korzyści dla zdrowia publicznego oraz jakości życia pacjentów cierpiących na tę chorobę ? mówi dr Sochalska.
Nowy typ laserów pomoże w monitorowaniu środowiska
Z kolei dr inż. Grzegorz Soboń z Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej wraz ze swoim zespołem będzie prowadzić badania, których celem jest opracowanie nowego typu laserów (będących tzw. optycznymi grzebieniami częstotliwości) emitujących promieniowanie z zakresu średniej podczerwieni. Znajdą one zastosowanie w systemach detekcji śladowych ilości związków chemicznych dla potrzeb monitorowania środowiska, diagnostyki medycznej, czy też kontroli i optymalizacji procesów przemysłowych. Na realizację projektu i założenie zespołu badawczego dr Soboń otrzymał od FNP prawie 2 mln złotych.
W ramach projektu chcemy opracować kompaktowe, niezawodne i przenośne źródła laserowe, o unikatowych parametrach promieniowania pozwalających na ich zastosowanie w wyrafinowanych, ultraczułych i precyzyjnych systemach wykrywania związków chemicznych, ze szczególnym nastawieniem na aplikacje poza laboratorium ? wyjaśnia laureat.
Badania będą realizowane we współpracy z wybitnymi specjalistami w dziedzinie spektroskopii laserowej z Uniwersytetu w Ume? w Szwecji, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Princeton w USA. We współpracy z partnerami chcę zweryfikować użyteczność opracowanych źródeł w pomiarach stężenia węglowodorów w procesach spalania biomasy, jak również przeprowadzić testy środowiskowe i pomiary stężenia różnych molekuł w atmosferze, przy czym chcemy się skupić zwłaszcza na gazach cieplarnianych. Dzięki temu możliwe będzie lepsze zrozumienie zachodzących obecnie zmian klimatu, a także przewidywanie kierunku tych zmian ? dodaje dr Soboń.
Granty w czwartym konkursie FIRST TEAM otrzymali również: dr inż. Remigiusz Augusiak (Centrum Fizyki Teoretycznej PAN w Warszawie), dr. hab. inż. Przemysław Data (Wydział Chemiczny Politechniki Śląskiej), dr Dominik Domański (Instytut Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie), dr hab. Krzysztof Kazimierczuk (Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego), dr Michał Kucewicz (Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej), dr Michał Małecki (Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego), dr inż. Sebastian Molin (Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej), dr Łukasz Opaliński (Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego) oraz dr hab. inż. Urszula Stachewicz (Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej AGH im. Stanisława Staszica w Krakowie).
Do czwartego konkursu w programie FIRST TEAM zgłoszono 78 wniosków, z których recenzenci i eksperci zarekomendowali do finansowania jedenaście projektów na łączną kwotę 21,6 mln zł. Środki pozyskane od FNP pozwolą wyróżnionym liderkom i liderom na stworzenie własnych zespołów badawczych i sfinansowanie co najmniej 21 miejsc pracy dla naukowców zatrudnionych w projektach oraz 37 stypendiów dla studentów i doktorantów zaangażowanych w realizację prac badawczych. Do współpracy przy prowadzeniu badań zostało zaproszonych łącznie 18 zagranicznych partnerów naukowych oraz 8 partnerów naukowych z Polski.
Materiały dla mediów:
- Informacja prasowa_docx
- Infografika prezentująca liczbowe podsumowanie wyników konkursu 4/2017_wersja statyczna_jpg
- Infografika prezentująca liczbowe podsumowanie wyników konkursu 4/2017_wersja animowana_mp4
- Zdjęcia do nieodpłatnego wykorzystania: dr inż. Grzegorz Soboń z Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej, laureat czwartego konkursu w programie FIRST TEAM (archiwum FNP, fot. Magdalena Wiśniewska Krasińska).
Kontakt prasowy: Dominika Wojtysiak-Łańska, tel.: 22 845 95 41; tel. kom.: 698 931 944, e-mail: wojtysiak@fnp.org.pl.