Fundacja na rzecz Nauki Polskiej nie ustaje w wysiłkach wspierania ukraińskiego środowiska naukowego i organizuje trzeci konkurs w programie DLA UKRAINY. Dzięki tej inicjatywie naukowcy z Ukrainy mogą nawiązać współpracę z polskimi badaczami w celu realizacji wspólnych badań. Termin składania wniosków upływa 4 kwietnia 2023.
Program DLA UKRAINY został uruchomiony przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w marcu ubiegłego roku.
– W obliczu brutalnej agresji ze strony Rosji na Ukrainę, natychmiast podjęliśmy decyzję o wsparciu naszych sąsiadów tak, jak potrafimy najlepiej, czyli poprzez finansowanie badań naukowych. Chcieliśmy pomóc badaczom i badaczkom z Ukrainy, aby mogli kontynuować pracę naukową przerwaną lub mocno utrudnioną przez działania wojenne. Zainteresowanie naszym programem przerosło nasze najśmielsze oczekiwania i świadczy o tym, że ta inicjatywa była i jest potrzeba, nie tylko doraźnie, ale również długofalowo – w kontekście przyszłości Ukrainy i wspierania badań o doniosłym znaczeniu społecznym – zarówno dla Ukrainy, Polski, jak i całego regionu. Dlatego mimo pierwotnego planu organizacji tylko dwóch konkursów postanowiliśmy kontynuować realizację programu – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes FNP.
Program DLA UKRAINY jest skierowany do naukowców i naukowczyń ze stopniem doktora, którzy w dniu rozpoczęcia wojny w Ukrainie, czyli 24 lutego 2022 r. pracowali w instytucjach prowadzących badania naukowe w Ukrainie (niezależnie od narodowości), oraz naukowców i naukowczyń zatrudnionych w instytucjach prowadzących badania naukowe w Polsce.
Do programu zgłaszać mogą się pary naukowczyń i naukowców – jedna osoba z Ukrainy (niezależnie od miejsca, w którym aktualnie przebywa) i jedna zatrudniona w Polsce. W ich wspólnym imieniu wniosek składa osoba pracująca w Polsce, wraz z polską instytucją naukową, w której realizowany będzie projekt (jednostka goszcząca).
Tematyka projektów zgłaszanych do konkursu powinna obejmować zagadnienia związane z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego, demokracji, integracji europejskiej lub bezpieczeństwa. Projekty muszą dotyczyć tematów o znaczeniu istotnym dla obu krajów.
Budżet rocznego projektu badawczego wynosi 268,8 tys. zł i obejmuje on zarówno środki na pokrycie wynagrodzenia, jak i kosztów związanych z prowadzeniem badań. W bieżącym konkursie planowane jest wyłonienie trzech projektów do finansowania. Oceny wniosków dokonuje międzynarodowe jury.
Więcej informacji o programie oraz szczegółowy regulamin na stronie programu DLA UKRAINY.
Dotychczas w ramach programu Fundacja zorganizowała dwa nabory wniosków i przyznała 6 grantów.
W pierwszym konkursie roczne granty na realizację projektów otrzymali:
- dr Anna Wylegała (Instytut Filozofii i Socjologii PAN) oraz dr Nataliia Otrishchenko (Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej, Lwów); tytuł projektu: „24.02.2022, 5 am: Testimonies from War”; Głównym celem projektu jest zebranie i zarchiwizowanie osobistych historii uchodźców z Ukrainy, którzy stali się ofiarami rosyjskiej agresji w 2022 r. Aby udokumentować ludzki wymiar tej wojny, zostanie przeprowadzonych i zarchiwizowanych kilkadziesiąt wywiadów. Wywiady będą rejestrowane w Ukrainie i krajach, które przyjęły ukraińskich uchodźców. Zaangażowanie w projekt partnerów, w tym z Luksemburga i Wielkiej Brytanii pozwoli na dotarcie do szerszego grona odbiorców.
- dr hab. Agata Chudzicka-Czupała, prof. Uniwersytetu SWPS (Uniwersytet SWPS, Katowice) oraz prof. Nadiya Hapon (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki); tytuł projektu: „Strengthening people’s commitment to volunteering for refugees from Ukraine. Motivations of volunteers and intentions behind volunteering – the role of psychological and social factors”; Celem badań będzie poznanie motywacji wolontariuszy niosących pomoc uchodźcom oraz innych, wybranych, psychologicznych i społecznych uwarunkowań leżących u podstaw wolontariatu, a także zbudowanie holistycznego modelu zaangażowania wolontariuszy. Wynikiem prac będą raporty i wytyczne w obszarze wolontariatu dla organizacji pozarządowych i samorządowych.
- dr hab. Sławomir Łukasiewicz, prof. KUL (Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II) oraz dr Mykola Riabchuk (Instytut Badań Politycznych i Etnicznych im. I. F. Kurasa Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Kijów); tytuł projektu: „From discourse of „Europeanness” to EU membership: integration narratives in Poland and Ukraine in comparative perspective. Merging theoretical and utilitarian approach”; Głównym celem projektu jest porównanie historycznych doświadczeń w zakresie integracji europejskiej, szukanie odpowiedzi, jak historia i polityka wpływają na wzajemne zrozumienie narracji o integracji i dialogu, a także zbadanie głównych tendencji w postawach prointegracyjnych w polskim i ukraińskim społeczeństwie. Realizacja projektu pozwoli także na przygotowanie ukraińskich studentów do procesu negocjacyjnego i akcesyjnego Ukrainy do UE.
W drugim konkursie laureatami zostali:
- dr hab. Magdalena Szyszko (Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu) oraz dr Olena Motuzka (Narodowa Akademia Statystyki, Rachunkowości i Audytu, Kijów), tytuł projektu: „Policy communication, tools and effects during the war. The case of Ukraine and Poland”. Celem badaczek jest zidentyfikowanie i ocena zmiany polityki pieniężnej pod względem komunikacji, narzędzi i efektów krótkoterminowych podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Stosowane narzędzia jakościowe i ilościowe pozwolą dla – Ukrainy, jako zaatakowanego kraju, i Polski, jako kraju wspierającego – wyznaczyć uwarunkowania prowadzenia polityki w czasie wojny, przedstawić studium przypadku działań politycznych i komunikacji ze społeczeństwem, ocenić wojenną rolę banków centralnych z uwzględnieniem perspektywy historycznej i krótkookresowe skutki polityki w obu gospodarkach.
- dr hab. Michał Federowicz (Instytut Filozofii i Socjologii PAN) oraz dr Serhii Terepyshchyi (Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Dragomanowa, Kijów), tytuł projektu: „Democratic Values in Educational Practice. The extended presence of Ukrainian children and youth in Polish schools after February 24th, 2022”. Badacze udokumentują szkolną twórczość społeczną powstającą w niespotykanych dotąd okolicznościach, a także przedstawią jej interakcję z ograniczeniami instytucjonalnymi. Zorganizowane Szkolne Centrum Wsparcia pozwoli zbadać kreatywne rozwiązania stosowane w oświacie i w opiece nad ukraińskimi dziećmi, do których przyczynili się polscy nauczyciele oraz polscy i ukraińscy eksperci z zakresu edukacji. Polscy nauczyciele będą mieli możliwość konceptualizacji własnego doświadczenia. Otrzymają również narzędzia i zasoby do zwiększenia skali swoich działań. Celem projektu jest ponadto zrozumienie i zinterpretowanie złożoności procesów właściwych dla szkolnych ekosystemów oraz lokalnych społeczności miast, które przyjęły uchodźców.
- dr Ewa Wróblewska-Trochimiuk (Instytut Slawistyki PAN) oraz dr Yana Hladyr (Krzyworoski Uniwersytet Narodowy, Krzywy Róg, Ukraina), tytuł projektu: „Visual Narratives of Civil Society. The Modern Ukraine Project”. Celem badań jest stworzenie archiwum komunikacji wizualnej z wybranych relacji publikowanych przez ukraińskie instytucje publiczne oraz opracowanie katalogu wartości związanych ze zgromadzonymi obrazami – na podstawie materiałów zamieszczanych w ukraińskich mediach społecznościowych. Badaczki wychodzą z założenia, że system aksjologiczny projektowanego nowego społeczeństwa ukraińskiego koncentruje się na zbieżności kulturowej i ideowej z jego międzynarodową publicznością, podkreśla jego bliskość z kulturą polityczną Zachodu, a jednocześnie konstruuje nowoczesny obraz społeczeństwa ukraińskiego – w wyraźnej opozycji do zespołu cech przypisywanych mentalności tzw. homo sovieticus.
Wspieraj z nami naukowców z Ukrainy
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej na stronie https://pomocukrainie.fnp.org.pl/ prowadzi specjalną zbiórkę na rzecz naukowców z Ukrainy, do której każdy może się w dowolnej chwili przyłączyć. Środki pozyskane z darowizn zostaną przeznaczone wyłącznie na zaangażowanie osób z Ukrainy, które będą realizować projekty w programie DLA UKRAINY.
Program ten daje również instytucjom i firmom możliwość tworzenia partnerstw z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej ukierunkowanych na poprawę sytuacji ukraińskich badaczy czy umożliwienie im realizacji projektów naukowych.
Badacze i badaczki z Ukrainy, by móc kontynuować pracę naukową, wciąż potrzebują naszego wsparcia – zachęcamy do przyłączenia się do naszej zbiórki.