Polscy naukowcy – wśród nich dr Maciej Cieśla, dwukrotny zdobywca grantu VENTURES FNP – opisali mechanizm powstawania najczęściej występującego nowotworu złośliwego tkanek miękkich u dzieci. Dzięki ich badaniom opublikowanym właśnie w czasopiśmie „Cancer Research” będzie możliwe spowolnienie rozwoju mięsaka prążkowanokomórkowego.

W sierpniu w czasopiśmie „Cancer Research”, zaliczanym do najważniejszych w dziedzinie onkologii, ukazała się praca zespołu Zakładu Biotechnologii Medycznej WBBiB UJ opisująca nowe mechanizmy w rozwoju mięsaka prążkowanokomórkowego – najczęstszego nowotworu tkanek miękkich u dzieci. Artykuł autorstwa dra Macieja Cieśli i współpracowników pt. „Heme oxygenase-1 controls an HDAC4-miR-206 pathway of oxidative stress in rhabdomyosarcoma” opisuje istotną rolę oksygenazy hemowej-1 (HO-1) w komórkach tego nowotworu. U podłoża mięsaka tkwią, jak się przypuszcza, zaburzenia w rozwoju komórek macierzystych mięśni.

Badania zespołu pod kierunkiem prof. Alicji Józkowicz i prof. Józefa Dulaka pokazują, że rola HO-1 w mięsaku prążkowanokomórkowym może być szczególna. Oprócz znanego z innych nowotworów działania ochronnego i wpływu na naczynia krwionośne oksygenaza hemowa-1 ułatwia komórkom mięsaka namnażanie się, hamuje zaś ich różnicowanie, które mogłoby spowolnić rozwój guza. Dla procesów różnicowania komórek istotna okazuje się interakcja między HO-1 a mikroRNA, krótkimi cząsteczkami RNA, odgrywającymi ważną rolę w regulacji ekspresji genów. Okazało się też, że w bardziej agresywnych mięsakach oksygenazy jest więcej, a mutacje charakterystyczne dla najbardziej złośliwych form zwiększają jednocześnie jej poziom. Badania opisane w pracy wskazują ponadto, że zahamowanie HO-1 w tym typie nowotworu mogłoby być korzystne dla pacjentów.

Jak mówi dr Maciej Cieśla, główny autor badań – Wykazaliśmy, że zahamowanie oksygenazy hemowej-1 w komórkach mięsaka prowadzi do zmniejszenia szybkości wzrostu, zwiększenia zróżnicowania oraz zmniejszonego unaczynienia guzów nowotworowych. Poprawie uległy więc cechy decydujące o szybkości progresji mięsaka w sytuacji  klinicznej, i to zarówno w hodowlach komórkowych, jak i w modelu  zwierzęcym. Pozwala to na zaproponowanie, że oksygenaza hemowa-1 może  stanowić cel dla przyszłych badań mających za zadanie wprowadzenie  nowych, bardziej efektywnych schematów leczenia mięsaka prążkowanokomórkowego.

Dr Maciej Cieśla na badania nad mięsakiem prążkowanokomórkowym uzyskał dwukrotnie grant w programie VENTURES Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Na ilustracji: komórki mięsaka prążkowanokomórkowego rosnące w macierzy fibrynowej w obecności komórek podścieliska.

Na zdjęciu dr Maciej Cieśla, laureat programu VENTURES FNP. Fot. Magdalena Wiśniewska-Krasińska