W dniach 17-18 lutego w Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana przez FNP w ramach cyklu ?Fundacji dyskusje o nauce?, która w tym roku, ze względu na wagę i aktualność tematu, poświęcona była strategiom rozwoju polskiego systemu nauki i szkolnictwa wyższego.
Konferencja ?Sporne kwestie rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego? stworzyła forum bezpośredniej dyskusji dla przedstawicieli różnych środowisk zabierających głos w debacie nad rozwiązaniami, które mają doprowadzić do zasadniczej poprawy jakości wyższych uczelni oraz badań naukowych. Przyjęcie określonej strategii zmian w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego będzie miało konsekwencje dla cywilizacyjnego rozwoju Polski w najbliższych dekadach.
Konferencja Fundacji zgromadziła liczne grono przedstawicieli środowiska akademickiego i naukowego, w tym ekspertów przygotowujących dyskutowane obecnie projekty strategii rozwoju szkolnictwa wyższego, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także instytucji wspierających naukę.
Punktem wyjścia do dyskusji były dwa opracowane w ostatnim czasie projekty zmian sektora nauki
i szkolnictwa wyższego:
? Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 roku przygotowana na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przez firmę doradczą Ernst&Young i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową oraz
? Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego 2010-2020 przygotowana przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP).
Po zaprezentowaniu obydwu strategii odbyły się dyskusje podzielone na bloki tematyczne dotyczące modeli instytutów badawczych, finansowania szkolnictwa wyższego i badań naukowych, zarządzania uniwersytetami, transparentności decyzji w nauce i ewaluacji jednostek naukowych.
Referentami podczas konferencji byli: Dominik Antonowicz (UMK), Ewa Dahlig-Turek (Instytut Sztuki PAN), Jan Hartman (UJ), Stefan Jackowski (UW), Andrzej Jerzmanowski (UW i Instytut Biochemii i Biofizyki PAN), Leszek Kaczmarek (Instytut Biologii Doświadczalnej PAN), Tadeusz Luty (b. rektor PWr, Honorowy Przewodniczący KRASP), Karol Musioł (rektor UJ), Leszek Pacholski (b.rektor UWr), Tadeusz Pomianek (rektor WSIiZ w Rzeszowie), Wojciech Stec (wiceprezes PAN), Jerzy Woźnicki (b. rektor PW, członek prezydium KRASP).
Konferencję zakończyła dyskusja panelowa, w której wzięli udział:
Katarzyna Chałasińska-Macukow (rektor UW, przewodnicząca KRASP), Janina Jóźwiak (b. rektor SGH), Michał Kleiber (prezes PAN), Jerzy Thieme (Uczelnia Łazarskiego) i Krzysztof Pawłowski (prezydent Wyższej Szkoły Biznesu – National Louis University).
Do dyskusji odniosła się prof. Barbara Kudrycka (Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego), która wyraziła intencję wypracowania wspólnej dla środowiska naukowego koncepcji zmian sektora nauki, która nie będzie jednak reformowała fragmentarycznych zagadnień dotyczących tego obszaru, ale będzie proponowała jakościową zmianę całego modelu organizacji polskiej nauki. Prof. Kudrycka podziękowała uczestnikom konferencji za wnioski, które pojawiły się w trakcie dyskusji i które umożliwią stworzenie bilansu kontrowersji, jakie pozostają do rozstrzygnięcia na drodze do wypracowania spójnej strategii łączącej postulaty wszystkich grup zainteresowanych reformą systemu nauki i szkolnictwa wyższego.
Konferencję podsumował prof. Maciej Żylicz, prezes FNP, wskazując najważniejsze punkty wspólne, a także rozbieżności obu strategii. W jego opinii wiele kwestii zasadniczych, nawet pomimo różnic na poziomie szczegółowych rozwiązań jest zbieżnych; dotyczy to np. spojrzenia na model funkcjonowania uczelni (autonomia wewnętrzna w połączeniu z konkurencyjnym systemem pozyskiwania środków na edukację i badania), konkurencyjny system finansowania nauki czy rozbicie struktur wydziałów na rzecz interdyscyplinarności programów studiów. Najwięcej kontrowersji istnieje wciąż w odniesieniu do kwestii odpłatności za studia, zarządzania uczelniami przy udziale rad powierniczych, podziału środków publicznych między uczelnie publiczne i niepubliczne czy defninowania uczelni badawczych. Ogromną wartością, jak stwierdził prof. Żylicz, jest jednak powstanie i ukazanie się dwóch strategii, dzięki czemu w wypracowaniu ostatecznego modelu mogą uczestniczyć dwie strony dialogu.