Fundacja na rzecz Nauki Polskiej ogłosiła laureatów i laureatki konkursu w programie START 2023. Prestiżowe stypendia otrzyma 100 wybitnych młodych naukowców. W tym roku stypendia zostały przyznane po raz 31.
Program START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej jest najstarszym w Polsce programem stypendialnym dla najlepszych młodych naukowców reprezentujących wszystkie dziedziny nauki. Jego celem jest wspieranie wybitnych młodych uczonych i zachęcanie ich do dalszego rozwoju naukowego. Laureaci programu START w edycji 2023 otrzymają roczne stypendium w wysokości 30 tys. zł. Mogą je przeznaczyć na dowolny cel.
?Setka? nagrodzonych w tym roku badaczy została wybrana z grona 660 kandydatów. Dorobek siedmiu osób ? głównie kobiet – został szczególnie wyróżniony przez recenzentów oceniających wnioski. 44 % wszystkich nagrodzonych posiada stopień doktora (w Polsce przeciętny wiek uzyskiwania doktoratu wynosi około 35 lat), w tym 22 kobiety i 22 mężczyzn. Łączna kwota przeznaczona przez FNP na stypendia w 31. konkursie w programie START to 3 056 000 zł.
Stypendyści programu START są wybierani w drodze wieloetapowego konkursu, w którym oceniana jest jakość ich dotychczasowego dorobku naukowego.
Wśród nagrodzonych w tym roku, najwięcej badaczy reprezentuje nauki biologiczne i medyczne – 28 stypendiów. Na czele rankingu instytucji, z których pochodzi największa liczba laureatów uplasował się ponownie Uniwersytet Warszawski (14 stypendystów), na drugim miejscu znalazła się Politechnika Warszawska (11 stypendystów) a na trzecim Politechnika Wrocławska (8 stypendystów).
Od 2009 r. Fundacja przyznaje również w programie START wyróżnienia kandydatom, których osiągnięcia badawcze zostały ocenione przez recenzentów konkursu jako wybitne. Stypendia tych osób zostaną podwyższone do kwoty 38 tys. zł. W tym roku wyróżnienia otrzymali:
- dr inż. Dariusz Strugarek, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
- mgr Danuta Liberda, Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
- mgr Aneta Karpińska, Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk
- mgr Agnieszka Sobolewska, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski
W ramach programu START przyznawane jest również Stypendium im. Barbary Skargi. Może je otrzymać osoba, której badania wyróżniają się odważnym przekraczaniem granic pomiędzy różnymi dziedzinami nauki, otwierają nowe perspektywy badawcze i tworzą nowe wartości
w nauce. Tegoroczną laureatką została dr inż. Zuzanna Miodońska, Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika Śląska w Gliwicach.
Od roku 2015 r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w programie START przyznaje wyróżnienie im. prof. Adama Sobiczewskiego. Może je otrzymać laureat prowadzący badania naukowe w dziedzinie matematyki, fizyki teoretycznej bądź astronomii. Ponadto głównym kryterium wyróżnienia jest wyjątkowo wysoka jakość dorobku naukowego kandydata. W tym roku otrzymał je dr Jan Kwapisz z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.
W bieżącym konkursie po raz drugi przyznane zostało stypendium z wyróżnieniem im. prof. Wacława Szybalskiego, które otrzymać może wybitny młody naukowiec prowadzący badania w dziedzinach nauki uprawianych przez Fundatora, czyli biotechnologii, genetyce lub biologii molekularnej. Stypendium otrzymała mgr Izabela Stupka z nCage Therapeutics sp. z o.o.
Stypendia w konkursie 2023 zostaną sfinansowane zarówno z budżetu Fundacji, jak i ze środków przekazanych przez partnera programu ? Fundację PZU, a także przez prywatnych darczyńców i z wpłat 1,5% podatku dochodowego.
Nabór wniosków do kolejnego konkursu rozpocznie się jesienią br.
KONKURS START 2023 w liczbach
- 3 056 000 zł ? łączna kwota przeznaczona przez FNP na stypendia w 31. konkursie w programie START;
- 660 wniosków do konkursu;
- 100 laureatów (15,2 % spośród ubiegających się o stypendium);
- 55 mężczyzn i 45 kobiet wśród laureatów;
- 44% laureatów (44 osoby) ma stopień doktora (w momencie składania wniosku); w tym 22 kobiety i 22 mężczyzn;
- Dziedziny najczęściej reprezentowane przez laureatów: nauki biologiczne i medyczne (28 stypendiów); nauki techniczne (32 stypendiów); nauki humanistyczne i społeczne (21 stypendiów); nauki fizyczne i matematyczne (9 stypendiów); nauki chemiczne (10 stypendiów).
- Instytucje, z których pochodzi największa liczba stypendystów: Uniwersytet Warszawski (14 stypendystów), Politechnika Warszawska (11 stypendystów), Politechnika Wrocławska (8 stypendystów), Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (7 stypendystów).
- Miasta, z których rekrutuje się najwięcej stypendystów: Warszawa (35 stypendystów), Wrocław (16 stypendystów), Kraków (15 stypendystów), Gdańsk (9 stypendystów).
- Placówki naukowe, z którymi związani są stypendyści, to: uczelnie (85, z czego 30 reprezentuje politechniki), instytuty PAN (10), inne instytuty badawcze (4) oraz z firma badawcza (1).
Stypendia START są przyznawane przez FNP od 1993 r. Do 2023 r. włącznie FNP nagrodziła 3 400 osób i przyznała 4 036 stypendiów (w latach 2002-2015 istniała możliwość otrzymania stypendium START dwukrotnie) w łącznej wysokości ponad 93,5 mln zł.
Stypendia START stanowią wyróżnienie dla młodych naukowców, którzy, choć dopiero rozpoczynają karierę naukową, mogą się już wykazać znaczącymi osiągnięciami badawczymi. O stypendium ubiegać się mogą młodzi naukowcy do 30 r.ż. (lub starsi, jeżeli korzystają z regulaminowych możliwości przedłużenia). Dorobek kandydatów – udokumentowany patentami lub publikacjami w uznanych polskich i zagranicznych periodykach naukowych ? jest oceniany przez uczonych będących autorytetami w swoich dziedzinach. Formalnie poprawne wnioski najpierw ocenia panel ekspercki, który najlepsze kandydatury kieruje do recenzji. Każdemu wnioskowi zakwalifikowanemu do tego etapu przygląda się kolejnych trzech recenzentów. Na podstawie opinii zebranych na poszczególnych etapach oceny merytorycznej wyboru laureatów dokonuje Zarząd Fundacji. Decyzja Zarządu zatwierdzana jest przez Radę Fundacji.
Program START oferuje również dodatkowe finansowanie (stypendium wyjazdowe) na wyjazd studyjny do zagranicznego ośrodka naukowego oraz możliwość wzięcia udziału wybranych stypendystów w spotkaniu z noblistami w niemieckim Lindau.
Od 2004 roku stypendia START są finansowane ze środków przekazanych Fundacji na podstawie ustawy prywatyzacyjnej z 2000 roku (na mocy tej ustawy 2% środków z prywatyzacji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa było przekazywane w latach 2003-2004 na majątek Fundacji; po zmianie ustawy adresatem 2% środków uzyskiwanych w dalszych etapach prywatyzacji został nieistniejący już Komitet Badań Naukowych). Kolejnymi źródłami finansowania stypendiów są darowizny przekazywane przez prywatnych darczyńców oraz firmy, a także wpłaty 1% podatku dochodowego (1,5% od 2023 r.).
Zobacz także: