Międzynarodowy zespół naukowców, w składzie którego znalazł się dr hab. Tomasz Niedzielski z Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, laureat programu HOMING PLUS, ogłosił na łamach prestiżowego czasopisma naukowego PLoS ONE wyniki ośmioletnich interdyscyplinarnych badań Grzbietu Śródatlantyckiego. Wynika z nich, że rola Grzbietu w koncentracji życia podmorskiego w jego okolicach jest mniej istotna niż dotąd twierdzono.
Grzbiet Śródatlantycki jest podwodnym łańcuchem górskim ciągnącym się od Islandii po Antarktydę i jednocześnie najdłuższym na Ziemi grzbietem śródoceanicznym. W grzbietach tych przebiegają granice płyt tektonicznych, a magma osiąga powierzchnię terenu, a więc tworzone są nowe skały. W ukształtowaniu powierzchni dna oceanicznego grzbiety śródoceaniczne zaznaczają się jako wysokie góry powyżej równin podwodnych, nazywanych równiami abysalnymi.
Wyniki badań wskazują, że zwiększona produktywność biologiczna na Grzbiecie Śródatlantyckim odpowiada takiej koncentracji organizmów w kolumnie wody, jak w sytuacji, w której Grzbietu w ogóle by nie było. Zespół odkrył co prawda nowe gatunki podczas rejsów badawczych w obszar Grzbietu Śródatlantyckiego, ale naukowcy wykazali, że większość z nich występuje również na podobnych głębokościach na skłonie kontynentalnym przy krawędzi oceanu.
W pracy zawarto także nowe wyniki dotyczące ilościowej oceny wpływu Grzbietu Śródatlantyckiego na powierzchniowe prądy i fronty morskie Atlantyku. Okazuje się, że położenie i dynamika frontu subpolarnego ma istotne znaczenie dla życia w oceanie, również na dużych głębokościach.
Badania były realizowane w ramach projektu ECOMAR (Ecosystems of the Mid-Atlantic Ridge at the Sub-Polar Front and Charlie-Gibbs Fracture Zone) pod kierunkiem prof. Imantsa Priede z Uniwersytetu Aberdeen w Wielkiej Brytanii. W skład 38-osobowego interdyscyplinarnego zespołu wchodzili naukowcy z 19 renomowanych uczelni i jednostek badawczych z dziewięciu krajów. Badania terenowe prowadzono w rejonie północnego Atlantyku w ramach kilku rejsów naukowych statkami badawczymi, z których w kierunku dna oceanu wysyłano m.in. bezzałogowe roboty podwodne oraz podwodne lądowniki. Opracowanie różnorodnych danych ? m.in. szczegółowej topografii dna, wysokorozdzielczych zdjęć dna, kierunku i prędkości prądów przy dnie oceanu, biomasy i cech genetycznych organizmów oraz prób osadów dennych ? było prowadzone w różnych ośrodkach i niejednokrotnie oparte było na integracji z innymi dostępnymi źródłami danych o oceanie, takich jak globalna batymetria czy satelitarne obserwacje altimetryczne.
Dr hab. Tomasz Niedzielski był odpowiedzialny za prowadzenie analiz przestrzennych w systemach informacji geograficznej, w szczególności za modelowanie związków między głębokością oceanu a biomasą. Opracował zbiór nowych map dna wybranych obszarów północnego Atlantyku, z rozdzielczością około 100 m. Jego wkład w prace terenowe polegał na przygotowaniu autorskiego systemu geoinformatycznego wspierającego nawigację robota podwodnego. System ten oparty był na przetwarzaniu danych z sonarów zainstalowanych na tym podwodnym urządzeniu.
Więcej informacji o wynikach badań w artykule opublikowanym w ?PLoS ONE? oraz na stronach internetowych Uniwersytetu Aberdeen i Plymouth Marine Laboratory.
Opis do zdjęcia: Crossota ? rodzaj meduzy występujący w badanym środowisku głębokomorskim (fot. David Shale).