Dr hab. Maja Grabacka z Wydziału Technologii Żywności Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie w swoich eksperymentach udowodniła, że rozwój glejaków (nowotworów mózgu) można zahamować, wprowadzając komórki guza w stan kryzysu energetycznego za pomocą fenofibratu – substancji stosowanej w leczeniu hiperlipidemii. Odkrycia dokonała dzięki środkom z programu Pomost realizowanego przez FNP w latach 2010-2013 ramach Programu Innowacyjna Gospodarka i skierowanego do rodziców – naukowców, którzy chcieli wrócić do pracy badawczej po przerwie związanej z opieką nad małymi dziećmi.
Interwencja farmakologiczna w metabolizm komórkowy glejaka ma na celu wprowadzenie komórek w stan kryzysu energetycznego. Może to skutkować zarówno śmiercią komórek i zahamowaniem rozwoju guza, jak i zwiększoną wrażliwością na konwencjonalne metody terapii tego typu nowotworów, czyli radio- i chemioterapię. Jednym z obiecujących leków tego typu jest fenofibrat. W ramach międzynarodowego projektu opracowano sposób wytwarzania biodegradowalnych matryc z polimeru mleczanowo-glikolidowego. Są one nośnikiem fenofibratu i można je umieszczać w miejscu po resekcji guza.
– Zaszyte w tkance mózgu mogłyby stopniowo uwalniać fenofibrat i działać terapeutycznie generując wysokie lokalne stężenie tego leku w miejscu docelowym. To pozwoliłoby obejść problem niskiej wydajności przechodzenia fenofibratu przez barierę krew-mózg – tłumaczy dr hab. Maja Grabacka.
Fenofibrat hamuje rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych w organizmie, a jednocześnie jest bezpieczny dla komórek zdrowych. Zastosowanie fenofibratu, który uderza w słabe punkty metabolizmu komórek nowotworowych mogłoby uwrażliwić je na niektóre rodzaje chemioterapeutyków i umożliwić zastosowanie niższych dawek, lepiej tolerowanych przez pacjentów. Taka terapia byłaby również tańsza niż nowe substancje, objęte patentami.
Warto dodać, że dziś średni czas przeżycia pacjentów ze zdiagnozowanym glejakiem wynosi tylko 12 miesięcy.
Dr Grabacka prowadziła badania we współpracy z prof. Krzysztofem Reissem oraz prof. Augusto Ochoa ze Stanley S. Scott Cancer Center, Louisiana State University (LSU) oraz organizacji zrzeszającej instytucje naukowe zajmujące się badaniami nad nowotworami Louisiana Cancer Resarch Center (LCRC).
Dr hab. Maja Grabacka realizowała swoją część badań z grantu uzyskanego w programie Pomost Fundacji na rzecz Nauki Polskiej współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013.
Dzięki programowi Pomost w latach 2010-2013 granty powrotowe na łączną kwotę 33,7 mln złotych otrzymało aż 86 rodziców-naukowców, dla których było to wielkie wsparcie w powrocie do pracy naukowej po przerwie związanej z opieką nad małym dzieckiem.
Więcej informacji:
Źródło: naukawpolsce.pap.pl