W 2023 roku Fundacja przekazała swoim beneficjentom 223,5 mln zł na wspieranie badań naukowych prowadzonych w Polsce (z czego wydatki na programy finansowane z dystrybuowanych przez FNP funduszy europejskich Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój wynosiły ok. 180,5 mln zł, a wydatki ze środków własnych FNP (w tym wydatki poniesione na działania związane z przygotowaniami do realizacji nowych programów w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027) – ok. 11 mln zł.
Realizowaliśmy 19 programów wspierania naukowców i zespołów badawczych (12 finansowaliśmy ze środków własnych, a 7 – z POIR).
W 2023 r. nasi laureaci zakończyli realizację 242 projektów naukowych finansowanych z POIR, a FNP niemal w pełni je rozliczyła. Korzystając z tego źródła finansowania, Fundacja zainwestowała w latach 2015-2023 ok. 1,2 mld zł w projekty badawcze z rozmaitych obszarów badań. Ich wyniki mogą wpłynąć na rozwój przełomowych technologii będących obecnie przedmiotem zainteresowania najbardziej innowacyjnych środowisk badawczych.
W 2022 roku Fundacja przekazała swoim beneficjentom 252,5 mln zł na wspieranie badań naukowych prowadzonych w Polsce (z czego wydatki na programy finansowane z dystrybuowanych przez FNP funduszy europejskich Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) wynosiły 247 mln zł, a wydatki ze środków własnych FNP ? 5,5 mln zł.
Realizowaliśmy 16 programów wspierania naukowców i zespołów badawczych (9 finansowaliśmy ze środków własnych, a 7 ? z POIR).
Poza kontynuacją realizacji programów rozpoczętych w latach ubiegłych w 2022 roku FNP uruchomiła nowy program DLA UKRAINY ? inicjatywę podjętą w obliczu agresji zbrojnej na Ukrainę. Program przewiduje wspieranie uczonych z Ukrainy współpracujących z uczonymi z Polski w zakresie realizacji projektów naukowych dotyczących nauk społecznych i humanistycznych. W 2022 r. ogłoszono dwa konkursy w programie. Pierwszy z nich został rozstrzygnięty w lipcu 2022 r., a drugi ? w lutym 2023 r.
W 2021 roku Fundacja przekazała swoim beneficjentom ponad 250 mln zł na wspieranie badań naukowych prowadzonych w Polsce (z czego wydatki na programy finansowane z zarządzanych przez FNP funduszy europejskich Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) wynosiły 246,2 mln zł a wydatki ze środków własnych FNP – 4,2 mln zł.
Realizowaliśmy 16 programów wspierania naukowców i zespołów badawczych (9 finansowaliśmy ze środków własnych, a 7 – z POIR).
Rok 2021 był rokiem jubileuszu 30-lecia Fundacji. Od momentu powstania przekazaliśmy na wspieranie nauki 1 519,7 mln zł (w tym 521,1 mln zł ze środków własnych oraz 998,6 mln zł z funduszy strukturalnych UE [POIG, POKL, POIR]). W tym czasie Fundacja realizowała 86 programów wsparcia nauki w Polsce, przyznając 12 600 stypendiów, subsydiów i nagród naukowcom wszystkich dziedzin, na wszystkich etapach kariery naukowej. Fundacja przyznała 106 Nagród FNP za wybitne osiągniecia naukowe oraz 3 200 stypendiów naukowych START dla najzdolniejszych młodych badaczy. Fundacja finansowała powstanie ponad 560 nowych zespołów badawczych, w których było zaangażowanych 4,5 tys. stypendystów i pracowników naukowych, a także 14 centrów doskonałości naukowej MAB. Z programów wspierających mobilność naukowców i wymianę międzynarodową (stypendia, staże oraz granty wyjazdowe i powrotowe dla uczonych polskich i zagranicznych) skorzystało ponad 3700 beneficjentów. Prawie 225 mln zł przeznaczyliśmy na rozwój warsztatów pracy naukowej oraz poprawę infrastruktury i bazy technicznej placówek badawczych w całej Polsce (zakupy aparatury, modernizacje laboratoriów, pracowni, budynków i pomieszczeń przeznaczonych do pracy naukowej). W ramach programu dla nauk humanistycznych i społecznych ukazało się 227 tytułów w serii Monografie FNP.
W 2021 roku FNP i Francuska Akademia Nauk podpisały porozumienie o kontynuacji współpracy w celu przyznawania Polsko-Francuskiej Nagrody Naukowej im. Marii Skłodowskiej-Curie i Pierre?a Curie. Zrealizowanie kolejnych konkursów o tę nagrodę będzie możliwe dzięki finansowemu wsparciu udzielonemu przez Fundację im. Zygmunta Zaleskiego. Środki przekazane przez Fundację Zaleskiego pozwolą na sfinansowanie nagród dla francuskich laureatów kolejnych trzech konkursów (w 2022, 2024 i 2026 r.), podczas gdy FNP będzie finansować nagrody dla polskich laureatów.
W 2020 roku Fundacja przekazała swoim beneficjentom niemal 260 mln zł, z czego ok. 253 mln zł stanowiły wydatki na programy finansowane z pozyskanych przez FNP funduszy europejskich Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR), zaś ok. 5,75 mln zł pochodziło ze środków własnych Fundacji.
W roku, w którym wybuchła pandemia COVID-19, Fundacja przeprowadziła konkurs dla beneficjentów programów realizowanych w ramach działania 4.4 POIR na dodatkowe środki przeznaczone na rozwinięcie nowych tematów badawczych w ramach już realizowanego projektu, które mogłyby pomóc w walce z pandemią spowodowaną wirusem SARS-Cov-2 (na ten cel przeznaczone zostało prawie 15 mln zł, dodatkowe dofinansowanie uzyskało 14 projektów).
FNP przeprowadziła również osobny konkurs na realizację dodatkowych tematów w ramach już prowadzonych projektów FIRST TEAM, HOMING, POWROTY, TEAM-NET, które mogą pomóc we wdrożeniach uzyskanych w ramach badań wyników (dodatkowe finansowanie w łącznej wys. 20 mln zł).
Fundacja, jako jedyna organizacja z Polski, otrzymała w 2020 roku od Instytutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego grant w wysokości 125 tys. euro na wsparcie prac badawczych związanych z koronawirusem. Środki te zostały przekazane na badania prowadzone przez zespół laureata FNP prof. Marcina Drąga z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej.
W 2019 roku Fundacja przekazała swoim beneficjentom 174 mln zł (z czego ok. 169 mln stanowiły wydatki na programy finansowane z pozyskanych przez FNP funduszy europejskich, zaś ok. 5 mln pochodziło ze środków własnych). Realizowaliśmy 17 programów, w tym 15, w ramach których w omawianym roku została przeprowadzona procedura konkursowa.
W roku 2019 rozstrzygnęliśmy nowy program TEAM-NET, przyznając fundusze 11 projektom budującym sieci interdyscyplinarnej współpracy naukowej między różnymi regionami naszego kraju (na łączną sumę 202 mln zł).
Po raz pierwszy przyznaliśmy też Polsko-Francuskie Nagrody Naukowe im. Marii Skłodowskiej i Pierre?a Curie (wspólna inicjatywa FNP, Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, Badań Naukowych i Innowacji Republiki Francuskiej (MESRI) oraz Francuskiej Akademii Nauk (Académie des Sciences).
Wręczyliśmy również przyznane po raz drugi wyróżnienia im. prof. M.W. Grabskiego za działania na rzecz rozumienia nauki w społeczeństwie. Laureatami zostali ks. prof. Michał Heller i prof. Jan Madey.
W 2018 roku Fundacja wsparła środowisko naukowe kwotą 86 mln zł (z czego 78,3 mln zł to wydatki na programy finansowane z pozyskanych przez FNP funduszy europejskich, zaś 7,9 mln pochodziło ze środków własnych FNP). Realizowaliśmy 17 programów (w tym 14, w ramach których zorganizowano nowe konkursy). W 26 rozstrzygniętych konkursach wyłoniliśmy 198 indywidualnych laureatów nagród, stypendiów i grantów na realizację projektów badawczych.
W roku 2018 Fundacja wdrożyła zmianę statusu w Działaniu 4.4 Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój ? z beneficjenta na Instytucję Wdrażającą. W Działaniu 4.3 (Międzynarodowe Agendy Badawcze) zachowała status beneficjenta.
W 2017 r. Fundacja realizowała 16 programów (w tym 14, w ramach których zostały zorganizowane nowe konkursy). W konkursach tych wyłoniono 205 laureatów, którym FNP przekazała łącznie 143,8 mln zł (z czego 10 mln pochodziło ze środków własnych Fundacji, zaś 133,8 mln zł ? z funduszy strukturalnych UE).
Obok programów wspierających indywidualnych badaczy oraz zespoły naukowe, w 2017 r., dzięki finansowaniu przyznanemu przez Fundację, rozpoczęto tworzenie sześciu Międzynarodowych Agend Badawczych ? nowych innowacyjnych instytucji badawczych kierowanych przez wybitnych uczonych z Polski i zagranicy, w których będą realizowane badania naukowe dotyczące aktualnych, dobrze sprecyzowanych wyzwań badawczych.
Uruchomiony m.in. dzięki finansowemu wsparciu FNP program studiów polskich na Uniwersytecie Cambridge uzyskał w 2017 r. dotację z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, co zapewnia mu stabilne funkcjonowanie i dalszy rozwój. Fundacja była jednym z sygnatariuszy porozumienia o współpracy między Uniwersytetem Cambridge a Uniwersytetem Warszawskim (zawartego we wrześniu 2017 r.). Umożliwia ono poszerzanie oferty studiów polonoznawczych na brytyjskiej uczelni oraz rozwój współpracy w zakresie nauczania i badań pomiędzy obydwoma uniwersytetami.
W 2016 roku Fundacja na rzecz Nauki Polskiej obchodziła 25-lecie działalności. W czerwcu w siedzibie FNP odbyła się jubileuszowa uroczystość, podczas której po raz pierwszy wręczono wyróżnienia im. prof. Macieja W. Grabskiego.
We wrześniu tego roku został powołany nowy skład Rady FNP, której przewodniczącym został prof. Leon Gradoń.
Fundacja w 2016 r. przekazała laureatom swoich konkursów 26,7 mln zł, realizując 23 programy (w tym 14, w ramach których została przeprowadzona procedura konkursowa).
W roku tym zostały rozstrzygnięte pierwsze konkursy w nowych programach finansowanych ze środków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (programy TEAM, TEAM TECH, FIRST TEAM, HOMING i POWROTY) oraz wyłoniono pierwszych laureatów nowatorskiego programu MAB (Międzynarodowe Agendy Badawcze).
Po raz pierwszy zostało wręczone stypendium im. Leszka Kołakowskiego wyróżniające młodych wybitnych filozofów i historyków idei.
W 2015 roku Fundacja realizowała 29 programów (w tym 18, w ramach których zorganizowała nowe konkursy). Przekazała na nie 62 mln zł, w tym 48 mln zł ze środków strukturalnych. W 2015 roku Fundacja zakończyła realizację programów finansowanych z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: WELCOME, MPD, TEAM, POMOST, HOMING PLUS, POMOST i VENTURES oraz zorganizowała ostatnie nabory do projektu szkoleniowego SKILLS finansowanego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (programy INTER, IMPULS, eNgage, AMP, Mentoring-Coaching, szkolenia i staże). Podsumowanie tych programów znalazło się w artykule Kierunek: samodzielność i umiejętności pozanaukowe badaczy. O programach FNP realizowanych w ramach PO IG i projekcie SKILLS.
Był to także rok intensywnych przygotowań Fundacji do udziału w dystrybucji środków nowej perspektywy finansowej UE 2014-2020 (Program Operacyjny Inteligentny Rozwój). Największym przedsięwzięciem, jakie rozpoczęła Fundacja, jest program Międzynarodowe Agendy Badawcze. Ponadto Fundacja przygotowywała się do uruchomienia programów TEAM, TEAM-TECH, TEAM-TECH core facility, FIRST TEAM, HOMING i POWROTY realizowanych z PO IR.
W 2014 roku Fundacja przekazała beneficjentom przeszło 91 mln zł i realizowała 21 programów. Fundacja zaangażowała się także m.in. w program Teaming of Excellence mający wesprzeć osoby zainteresowane stworzeniem nowej jednostki naukowej w Polsce ogłoszony przez UE w ramach Horyzontu 2020. Ponadto w 2014 roku, dzięki zaangażowaniu FNP, zainaugurowano interdyscyplinarne Studia Polskie na Uniwersytecie Columbia (Polish Chair) i na Uniwersytecie Cambridge (Polish Studies) i uruchomiono projekt Cyfrowej Wypożyczalni Publikacji Naukowych Academica.
Fundacja w 2013 roku przekazała beneficjentom ponad 108 mln zł (ponad 91 mln zł z funduszy strukturalnych i prawie 17 mln ze środków własnych). Realizowała 21 programów (w tym 12, w ramach których zostały przeprowadzone nowe konkursy).
Fundacja w 2012 roku przekazała beneficjentom ponad 110 mln zł (ponad 90 mln zł z funduszy strukturalnych i prawie 20 mln ze środków własnych).
Obok programów wspierających różne etapy kariery badawczej, Fundacja realizowała projekt szkoleniowy SKILLS, w ramach którego m.in. zorganizowała szkolenia dla ponad 400 osób, konkurs popularyzatorski INTER, zajęcia Akademii Menadżerów Programowych dla 60 pracowników NCBR i NCN oraz program mentoringowy, w którym udział wzięło udział 29 naukowców.
Obchody 20-lecia Fundacji: uroczystość jubileuszowa w Arkadach Kubickiego w Warszawie oraz spotkania z laureatami FNP w ośrodkach akademickich.
Fundacja rozpoczyna realizację kolejnych dwóch programów finansowanych z Funduszy Europejskich:
- HOMING PLUS
- POMOST
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- IDEE DLA POLSKI
- EXTERIUS/POZA SZLAKIEM
Fundacja rozstrzyga konkurs architektoniczny na projekt nowej siedziby przy ul. Krasickiego 20/22.
Fundacja rozpoczyna realizację 4 programów finansowanych z Funduszy Strukturalnych UE:
- TEAM
- VENTURES
- WELCOME
- MPD
Fundacja rozpoczyna realizację programu:
- PROJEKTY WYDAWNICZE
- PARTNERZY
(prowadzony do 2008 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- Polsko-Niemiecka Nagroda Naukowa COPERNICUS
- EURYI
(prowadzony w 2006 r.) - FOCUS – subsydia na tworzenie zespołów naukowych
(prowadzony do 2010 r.) - INNOWATOR
(prowadzony do 2008 r.) - MAPA NAUKI
(prowadzony do 2008 r.) - NOVUM
(prowadzony do 2008 r.) - POWROTY/HOMING
(prowadzony do 2009 r.)
Fundacja ma nowego prezesa – po decyzji profesora Grabskiego o przejściu na emeryturę, Rada Fundacji proponuje objęcie tego stanowiska prof. Maciejowi Żyliczowi, biologowi molekularnemu, wcześniej dyrektorowi Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej i członkowi Rady FNP, który obejmuje tę funkcję 1 września. Na wniosek prof. Żylicza do nowego zarządu dołączają: wiceprezesi: prof. Włodzimierz Bolecki, historyk i teoretyk literatury oraz dr Tomasz Perkowski, pracujący w zarządzie FNP od 2001 roku.
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- BIOS – ochrona zbiorów przyrodniczych
(prowadzony do 2006 r.) - TRANSLACJE
(prowadzony do 2005 r.)
Fundacja uzyskuje status organizacji pożytku publicznego.
Fundacja rozpoczyna realizację programu:
- NESTOR
(prowadzony do 2007 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- KWERENDA
(prowadzony do 2012 r.) - WSPÓŁPRACA KRAJOWA
(prowadzony do 2007 r.)
Sąd Najwyższy rozstrzyga spór FNP z Izbą Skarbową w sprawie inwestowania środków w papiery wartościowe. Korzystna dla Fundacji uchwała ma charakter precedensowy dla całego środowiska organizacji pozarządowych, oznacza bowiem, że instytucje te mogą efektywnie pomnażać środki przeznaczone na działalność statutową poprzez inwestycje w papiery wartościowe.
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- Eksploratorium Integracji Europejskiej
(prowadzony do 2005 r.) - MILAB
(prowadzony do 2005 r.) - Stypendia konferencyjne
(prowadzone do 2001 r.) - TECHNE
(prowadzony do 2005 r.)
Obchody 10-lecia Fundacji: jubileuszowa wystawa dokumentująca 10 lat działalności Fundacji prezentowana w największych ośrodkach akademickich
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- ARCHEO
(prowadzony w 2000 r.) - CERBER
(prowadzony do 2001 r.) - TECHNO
(prowadzony w 2000 r.)
Nowelizacja ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przyznająca Fundacji 2% środków z prywatyzacji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.
Fundacja rozpoczyna realizację programu:
- IMMUNO
(prowadzony w 1999 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- MISTRZ
- FEMIRC
(prowadzony do 2000 r.) - MARIA
(prowadzony w 1998 r.) - TRAKT
(prowadzony do 1999 r.) - ZWIERZĘTARNIA
(prowadzony w 1998 r.)
Rozpoczęcie sporu z Izbą Skarbową w sprawie inwestowania środków w papiery wartościowe – zakończony korzystną dla Fundacji i precedensową dla sektora organizacji pozarządowych uchwałą Sądu Najwyższego.
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- FASTKIN
(prowadzony w 1997 r.) - REGLE
(prowadzony w 1997 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- KONFERENCJE
- Polskie Honorowe Stypendium im. Aleksandra von Humboldta
- DIAMOL
(prowadzony w 1996 r.) - MOLTEK
(prowadzony w 1996 r.)
1 września Fundacja przenosi się do własnego budynku przy ul. Grażyny 11. Kilka miesięcy później, w styczniu 1997 r. prof. Aleksander Łuczak, ówczesny przewodniczący Komitetu Badań Naukowych, w obecności zaproszonych gości, przecina wstęgę w nowej siedzibie.
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- ADALBERTUS
(prowadzony do 1997 r.) - BITECH
(prowadzony w 1995 r.) - INCOME
(prowadzony do 1999 r.) - KOLUMB
(prowadzony do 2012 r.) - LIBRARIUS
(prowadzony do 1999 r.) - NUTRIS
(prowadzony w 1995 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- MONOGRAFIE
- BRAIN
(prowadzony w 1994 r.) - SEZAM
(prowadzony w 1994 r.) - Stypendia dla zagranicznych uczonych na badania w Polsce
(prowadzony do 2011 r.) - Stypendia badawcze w SSEES na Uniwersytecie Londyńskim
(prowadzony do 2005 r.) - WYDAWNICTWA
(prowadzony do 2006 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- BIMOL
(prowadzony w 1993 r.) - PHARE SCI-TECH I SCI-TECH II
(prowadzone do 2000 r.) - SUBIN
(prowadzony do 2005 r.)
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
- START
- PONT
(prowadzony w 1992 r.) - PROMOCJA
(prowadzony w 1992 r.) - WSPÓLNE PRZEDSIĘWZIĘCIA
(prowadzony do 1993 r.) - ARCHIWA
(prowadzony do 1994 r.) - BHP
(prowadzony do 1993 r.) - CRIT i CRIT II
(prowadzone do 2000 r.)
Nowy zarząd w pełnym składzie rozpoczyna pracę 20 listopada. Obok prof. Grabskiego zasiadają w nim zaproszeni przez niego do współpracy: prof. Marian Grynberg, fizyk, wcześniej dyrektor Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW i Grzegorz Krawczyk, finansista. Profesorowie Grabski i Grynberg kierują Fundacją przez następne 13 lat, do 2005 roku.
26 października Rada Fundacji powołuje na stanowisko prezesa FNP prof. Macieja W. Grabskiego, który przyjął propozycję pokierowania nią jako pierwszy przedstawiciel środowiska naukowego niebędący jednocześnie urzędnikiem państwowym.
Fundacja rozpoczyna realizację programów:
- Badania na rzecz Zdrowia Dziecka
(prowadzony do 1993 r.) - POŻYCZKI
(prowadzony do 1994 r.)
Biuro Fundacji rozpoczyna działalność w pierwszej siedzibie przy ul. Wspólnej 1/3.
W sierpniu Fundacja przyznaje pierwszą dotację w ramach programu Badania na rzecz Zdrowia Dziecka – Instytut Matki i Dziecka w Warszawie otrzymuje 400 tys. zł na ?unowocześnienie karetki do przewozu dzieci?.
25 kwietnia działający od 1 marca Zarząd uchwala pierwszy program działania Fundacji.
2 kwietnia Urząd Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń dokonuje przelewu kwoty 95 mln zł (po denominacji) ? części niewykorzystanych środków zlikwidowanego CFRNiT na fundusz założycielski FNP. Odbywa się to dzięki decyzji ówczesnego Ministra Edukacji prof. Roberta Głębockiego.
6 lutego Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy rejestruje Fundację na rzecz Nauki Polskiej na podstawie ustawy o fundacjach z 6 kwietnia 1984 r. oraz jej własnego statutu.
21 grudnia wicepremier Jan Janowski, występując w imieniu Skarbu Państwa, aktem notarialnym powołuje do istnienia Fundację na rzecz Nauki Polskiej.
14 grudnia Sejm RP uchwala ustawę ?o zniesieniu i likwidacji niektórych funduszy?, zawierającą zapis umożliwiający ustanowienie nowej fundacji mającej realizować cele dotychczasowego, likwidowanego teraz Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki (CFRNiT).
1989-1990
W rządzie Tadeusza Mazowieckiego trwają rozmowy nad utworzeniem niezależnej organizacji, której zadaniem będzie wspieranie badań naukowych. Wielkimi orędownikami tej idei są m.in. prof. Henryk Samsonowicz, ówczesny minister edukacji narodowej oraz prof. Jan Janowski, ówczesny wicepremier i minister-kierownik Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń.