Rozliczając podatek PIT w 2023 roku, będziemy mogli odpisać więcej na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) niż w roku poprzednim. Skąd zmiana z 1% na 1,5% podatku? Jest ona próbą wyrównania strat, które OPP poniosłyby wskutek wejścia w życie tzw. Polskiego Ładu i związanych z nim zmian podatkowych.
W artykule m.in.:
- Najważniejsze zmiany Polskiego Ładu i jego możliwe negatywne skutki dla OPP
- Uzyskane przez OPP pozytywne zmiany
- Starania OPP o nowe narzędzie wsparcia ? 1% od firm
A także:
- Jak przekazać swoje 1,5% na stypendia dla wybitnych młodych uczonych, aby mogli rozwijać swoje badania i dokonywać przełomowych odkryć, z których korzystać będzie całe społeczeństwo
Skorzystaj z programu do rozliczeń podatkowych (online lub do pobrania). Kliknij w przycisk i rozlicz PIT w prosty i szybki sposób.
Rewolucja w polskim systemie podatkowym
1 stycznia 2022 r. weszła w życie nowelizacja ustaw podatkowych określanych zbiorczo jako tzw. Polski Ład. Wielka rewolucja dotyczyła zarówno dodatkowych ulg, jak i likwidacji niektórych elementów ustawy.
Najważniejsze zmiany Polskiego Ładu związane były głównie ze sposobem naliczania zaliczki na podatek dochodowy. Podniesiony został drugi próg podatkowy, straciliśmy możliwość odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego, a niektóre grupy osób dostały możliwość skorzystania z ulgi dla klasy średniej.
Strach, że 1% podatku przegra z Polskim Ładem
Zmiany wprowadzone przez Polski Ład odbiły się rykoszetem na organizacjach pożytku publicznego (OPP) oraz na osobach, które za ich pośrednictwem otrzymują wsparcie.
Polski Ład m.in. znacząco podwyższył kwotę wolną od podatku (do 30 tys. zł). Rządzący nie przewidzieli jednak negatywnych skutków tej ? w gruncie rzeczy ? korzystnej dla podatników zmiany. Najmniej zarabiający, którzy do tej pory co roku chętnie wspierali organizacje pozarządowe i ich beneficjentów 1% swojego podatku, nie będą już tego robić.
1 lipca 2022 r. wszedł w życie Polski Ład 2.0, czyli projekt nowelizacji wcześniejszej ustawy. Wraz z nim zostały usunięte najbardziej kontrowersyjne przepisy dotyczące m.in. likwidacji ulgi dla klasy średniej czy braku możliwości rozliczania się samotnych rodziców wraz z dzieckiem. Na podstawie nowych przepisów obniżono stawkę podatku PIT z 17% do 12%. Zmiana ta, choć również korzystna dla podatników, ponownie zaniepokoiła organizacje uprawnione do otrzymywania 1% podatku. Część osób o niższych dochodach podatku nie zapłaci w ogóle, nie będzie więc miało sposobności obdarować 1% żadnej OPP. Inni ? przy założeniu, że osiągną takie same dochody jak dotychczas ? zapłacą niższy podatek, tak więc również 1% tego podatku będzie stanowił niższą kwotę.
Szacunki mówiły o spadku przychodów z 1% podatku o około 20-30%. Dla przypomnienia ? w 2022 roku swoim odpisem 1% podzieliło się blisko 15,9 mln podatników na kwotę ponad 1 114 mln złotych.
Na początku nie zaproponowano żadnych rozwiązań, które rekompensowałyby niezamierzone, ale ujemne dla OPP skutki tych zmian. W sektorze pozarządowym pojawiły się słuszne obawy o to, co dalej z 1% podatku.
Presja, która ma sens
Na skutek presji, jaką wywarło środowisko organizacji pozarządowych, osoby wspierane przez organizacje i ich bliscy, rządzący musieli zająć się rozwiązaniami, które minimalizowałyby straty wywołane Polskim Ładem. Rozważano różne formy rozwiązania problemu, jednak większość okazywała się chybiona.
Ostatecznie Sejm zgodził się, by od 2023 roku podatnicy mogli przekazać na rzecz wybranej OPP już 1,5%, a nie 1% podatku. Nie będzie natomiast zapowiadanego wcześniej mechanizmu, który wyrównywałby OPP ubytki z tytułu obniżenia podatków.
Od 2023 roku zamiast 1% podatku podarujemy 1,5%
Od 1 stycznia 2023 r. na skutek nowelizacji związanej z wprowadzeniem pakietu zmian tzw. Polskiego Ładu 2.0 wskazana wartość została podwyższona do 1,5%. Wyższa wartość podatku przekazywana na rzecz OPP znajdzie zastosowanie już do rozliczeń dokonywanych w 2023 r. za przychody uzyskane za cały 2022 rok.
Zastąpienie 1% odliczeniem 1,5% to nie jedyna zmiana, na jaką zdecydował się ustawodawca w tej materii. Od 2023 r. art. 45c ustawy o PIT regulujący zasady przekazywania podatku OPP zostanie uzupełniony. Jak wskazano w uzasadnieniu do nowelizacji, konkretnie chodzi o wprowadzenie na stałe do ustawy o PIT przepisów dotyczących sposobu postępowania, gdy podatnik, któremu organ rentowy przekazał roczne obliczenie podatku, nie złożył wniosku o przekazanie wsparcia. Będzie to możliwe na podstawie wcześniejszych danych.
Zgodnie z nową regulacją, jeżeli podatnik nie wycofa wcześniejszej zgody, fiskus przekaże 1,5% podatku OPP, korzystając ze starych danych (za ubiegły rok podatkowy). W takim przypadku przekazanie wsparcia OPP będzie następować na podstawie wniosku sporządzonego przez fiskus za pośrednictwem portalu podatkowego.
1% z CIT dla OPP
Niedawno fundacje i stowarzyszenia rozpoczęły starania o nowe narzędzie wsparcia ? 1% od firm. Rozważany jest scenariusz wprowadzenia rozwiązania polegającego na możliwości alokacji przez płatników podatku CIT 1% wartości podatku na OPP. Pomysł przekazywania 1% podatku z CIT byłby podobny do 1% z PIT, z taką różnicą, że przekazywałyby je osoby prawne, nie osoby fizyczne.
W końcu taka sama możliwość stworzona byłaby dla przedsiębiorców. Polska byłaby drugim po Słowacji krajem, który wprowadził to rozwiązanie ? podobnie jak kiedyś wprowadziliśmy 1% z PIT na wzór węgierski.
Zebrano już ponad 4 tys. podpisów pod petycją poparcia dla pomysłu pozyskiwania przez OPP 1% od firm. Zbieranie podpisów nadal trwa.
Przygotowano również i uzgodniono w środowisku pozarządowym ?Założenia do projektu przepisów wprowadzających w polskim systemie prawa 1% odpis z podatku dochodowego od osób prawnych na rzecz organizacji pożytku publicznego?.
Co ważne, podczas Samorządowego Okrągłego Stołu, który odbył się 8-9.05.2022 we Wrocławiu w ?Białą Księgę? wśród 222 rekomendacji wpisano ?wprowadzenie możliwości odpisu 1% w podatku CIT na rzecz OPP?. Na konferencji po spotkaniu z Prezydentem, Premierem, Senatem i Sejmem ogłoszono, że ?księga jest repetytorium wiedzy na temat stanu faktycznego oraz potrzeb, rozwiązań systemowych na najbliższe lata?.
1,5% podatku dla Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Rozliczając PIT, warto rozważyć podarowanie swojego odpisu 1,5% Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Zebrane w ten sposób pieniądze Fundacja w całości przeznaczy na stypendia dla wybitnych młodych uczonych na początku kariery naukowej.
W formularzu wystarczy wpisać KRS 0000109744 lub skorzystać z programu do rozliczeń PIT, który Fundacja udostępnia zarówno w wersji online, jak i w wersji do pobrania.
Warto przypomnieć, że taka pomoc nic podatnika nie kosztuje ? 1,5% podatku, zamiast do budżetu państwa lub samorządu, trafia po prostu na konto wybranej organizacji posiadającej status organizacji pożytku publicznego, w tym wypadku Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. W ten sposób obywatel zyskuje realny wpływ na zmianę społeczną.
Od 30 lat FNP otacza troską najzdolniejszych młodych naukowców, których osiągnięcia prowadzą do powstania nowych rozwiązań w wielu kluczowych dziedzinach życia takich jak medycyna, nowoczesne technologie czy ochrona środowiska. By móc rozwijać badania i dokonywać przełomowych odkryć, naukowcy ? zwłaszcza na początku swojej drogi ? potrzebują wsparcia. Warto o nich pamiętać, rozliczając swój PIT za 2022 rok.
Autorka: Ilona Pietrzak