Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. Wacława Szybalskiego, wybitnego genetyka, twórcy biologii syntetycznej, który przyczynił się do rozwoju biotechnologii w Polsce, autora pionierskich odkryć, które zmieniły wiedzę w dziedzinie biologii molekularnej, darczyńcy Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, wielkiego Uczonego.
Prezes FNP prof. Maciej Żylicz wraz z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej składa Rodzinie i Przyjaciołom najgłębsze wyrazy współczucia.
Prof. Wacław Szybalski zmarł 16 grudnia 2020 w USA.
Życiorys*
Prof. Wacław Szybalski urodził się 9 września 1921 roku w Lwowie. Studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej, w latach 1941?1944 pracował w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla we Lwowie.
W maju 1944 roku wyjechał ze Lwowa do Końskich, od maja 1945 roku zamieszkał w Gdańsku.
W 1945 roku nostryfikował dyplom inżyniera chemika na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. W latach 1945?1949 pracował na Politechnice Gdańskiej, w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku (kierownik Działu Przemysłu Spożywczego), w Izbie Przemysłowo Handlowej. W 1949 roku uzyskał na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej stopień doktora.
W 1949 roku pracował w Laboratorium Calsberga w Kopenhadze, od 1951 roku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W latach 1951?1955 pracował w Cold Spring Harbor Laboratory, w latach 1956?1960 w Instytucie Mikrobiologii Uniwersytetu Rutgersa (The University of New Yersay) w New Brunswick. Od 1960 roku pracował na stanowisku profesora onkologii na Uniwersytecie Wisconsin w Madison w Mc Ardle Laboratory for Cancer Research.
W 2003 roku przeszedł na emeryturę.
Jest twórcą międzynarodowej szkoły naukowej genetyki, biotechnologii, inżynierii genetycznej, biologii molekularnej.
Opracował wiele oryginalnych metod badawczych; wyniki badań w wielu dziedzinach biologii molekularnej były pierwszymi, m.in.: metod wirowania i rozdzielania kwasów nukleinowych w chlorku i siarczanie cezu, opracowania zasad wykrywania mutagenności związków chemicznych na bakteriach, przyczynowego związku miedzy mutagenezą, a karcinogenezą, badania nad genomem ludzkim. Twórca systemu selekcyjnego HAT do hodowli komórek (m.in. ludzkich), propagował pierwsze leki antybiotyki w leczeniu infekcji, metod fizycznych w badaniach genetycznych DNA, genomu lambdy.
Autor i współautor ponad 380 publikacji na temat mikrobiologii, genetyki, biologii molekularnej. Twórca 2 patentów.
Był założycielem i redaktorem naczelnym periodyku GENE w latach 1976?1996, członkiem komitetów redakcyjnych, m.in. ?Cancer Research? i ?Journal of Virology?.
Z jego inicjatywy powołano Fundację Profesora Wacława Szybalskiego w 2007 roku i ustanowiono nagrodę naukową.
Członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk, Akademii Umiejętności, European Molecular Biology Organization (EMBO). Jest członkiem honorowym: Towarzystwa Biologii Doświadczalnej i Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego, Komitetu Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk. Należy do Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów.
Został wyróżniony godnością doktora honoris causa: Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (1980), Uniwersytetu Gdańskiego (1989), Akademii Medycznej w Gdańsku (2000), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2012).
Został wyróżniony 19 października 2001 roku godnością doktora honoris causa Politechniki Gdańskiej za: ?wieloletnie kontakty naukowe z Uczelnią, kształcenie wielu doktorów, którzy chwałę Polsce i Politechnice Gdańskiej przynieśli. Uczony człowiek, który podkreślał na całym świecie swoje związki z Uczelnią, dzięki temu wielkie korzyści z jego pracy osiągnięto. Sukcesy osiągnął szczególnie w wiedzy z inżynierii genetycznej na całym świecie. Jego dzieło naukowe przyczyniło się bardzo dla rozwoju wiedzy obywateli całego świata?.
Jest laureatem nagrody Casimir Funk Natura Science w dziedzinie nauk przyrodniczych Polskiego Instytutu Sztuki w Nowym Jorku w 2003 roku.
Został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, medalem Hilldale Uniwersytetu Wisconsin w Madison, medalem Czeskiej Akademii Nauk im. Grzegorza Mendla.
*Źródło: https://pg.edu.pl/o-uczelni/uczelnia/historia/doktorzy-honoris-causa/waclaw-szybalski