Laureat Nagrody FNP ’94 w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych za badania dotyczące nowych mechanizmów immunologicznych w autoimmunologicznych chorobach układu nerwowego, ze szczególnym uwzględnieniem stwardnienia rozsianego.

Urodził się w 1955 r. w Łodzi. W roku 1980 ukończył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Łodzi. W roku 1983 uzyskał tytuł doktora nauk medycznych, a w roku 1988 tytuł doktora habilitowanego medycyny. W roku 1993 otrzymał tytuł profesora medycyny. Od 1995 r. jest kierownikiem Katedry i Kliniki Neurologii Akademii Medycznej w Łodzi. Jego osiągnięcia naukowe dotyczą badań nad mechanizmami immunologii komórkowej w patologii chorób układu nerwowego, a zwłaszcza roli cytokin w mechanizmach immunologicznego uszkodzenia mieliny (demielinizacji) w stwardnieniu rozsianym oraz roli limfocytów T w przewlekłej fazie tej choroby. Mechanizmy odpowiedzialne za występowanie stwardnienia rozsianego nie są znane, choć wiele danych wskazuje, iż jest to choroba autoimmunologiczna.

Badania prof. K. Selmaja przyczyniły się w bardzo znacznym stopniu do przybliżenia poznania tych mechanizmów. Wyniki tych badań wykazały, iż jednym z głównych mechanizmów immunologicznych odpowiedzialnych za proces demielinizacji są cytokiny należące do rodziny tumor necrosis factor (TNF i LT), co stwarza nowe możliwości terapeutyczne. Jego prace doświadczalne można podzielić na cztery grupy. Pierwszą stanowią badania nad interakcją cytokin z mieliną i komórkami glejowymi in vitro, drugą – badania tkankowe in situ, trzecią – badania z wykorzystaniem modeli zwierzęcych stwardnienia rozsianego i czwartą – badania nad limfocytami T gamma delta. Prof. K. Selmaj jako pierwszy wykazał, iż cytokina TNF posiada wybiórcze działanie mielinotoksyczne i opisał nowy, unikatowy mechanizm uszkodzenia mieliny, inny od dotychczas znanych. Prace te zainicjowały intensywne badania nad rolą tej cytokiny w patogenezie demielinizacji, które trwają do dziś Wyniki tych badań doprowadziły do tego, że terapia anty-TNF znalazła się w próbach klinicznych w stwardnieniu rozsianym i innych chorobach autoimmunologicznych.

Prof. K. Selmaj udokumentował zjawisko apoptozy oligodendrocytów pod wpływem TNF i LT, a jednocześnie proliferacji astrocytów pod wpływem tych cytokin. Ponadto wykazał hamujący wpływ TNF na ekspresje genów białka mikrofilamentów astrocytarnych (GFAP). Udowodnił również obecność cytokin prozapalnych w ogniskach demielinizacyjnych. Dokumentacja obecności LT w plakach demielinizacyjnych była pierwszą na świecie W badaniach na doświadczalnych zwierzęcych modelach stwardnienia rozsianego prof. K. Selmaj udowodnił, że rozpuszczalna forma receptora typu I dla TNF skutecznie blokuje rozwój choroby. Wyniki te zapoczątkowały próby kliniczne z inhibitorami TNF w stwardnieniu rozsianym. Badania prowadzone przez Laureata mają charakter nowatorski; zainicjowały nowe kierunki poszukiwań mechanizmów immunologicznych prowadzących do demielinizacji.

Badania dotyczące TNF udowodniły nowy mechanizm patogenetyczny odpowiedzialny za destrukcję mieliny, doprowadziły również do stworzenia nowego kierunku terapeutycznego anty-TNF w stwardnieniu rozsianym i innych chorobach autoimmunologicznych. Próby kliniczne z inhibitorami TNF są już w toku w kilku ośrodkach na świecie O znaczeniu badań świadczy indeks cytowań: w ciągu czterech lat ich ilość, według Author Citation Index, przekroczyła 1500. Laureat publikował m.in. w Journal of Immunology, Journal of Clinical Investigation, Journal of Neurochemistry, Journal of Neuroimmunology, Seminars in Neurosciences, Annals of Neurology, Proc. Nat. Acad. Sci. USA.

Prof. K. Selmaj jest m.in. członkiem Rady Redakcyjnej pisma Journal of Neuroimmunology, członkiem Neuroimmunology Group, światowej Federacji Neurologii, Europejskiego Komitetu Badań i Leczenia Stwardnienia Rozsianego (ECTRIMS), Amerykańskiej Akademii Neurologii. Laboratorium kierowane przez prof. K. Selmaja uczestniczy w Europejskiej Sieci Ośrodków Badających Choroby Autoimmunologiczne. Po powrocie z USA prof. K. Selmaj zorganizował od podstaw nowe laboratorium immunologiczne w AM w Łodzi. Skupił wokół siebie grupę młodych ludzi, z których część odbywa staże naukowe w USA i Kanadzie. Współpracuje na co dzień z ośrodkami naukowymi w USA i Europie. Głównym partnerem jest Division of Neuroimmunology, Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku. Prof. K. Selmaj był gościem i wykładowcą w wielu znanych placówkach naukowych w USA i Europie, m.in. w Narodowym Instytucie Zdrowia, Bethesda, University of California Los Angeles, Mc Gill University, Max-Planck-Institute w Monachium.

Cofnij