Prof. dr hab. Tomasz Dietl – laureat Nagrody FNP 2006
Urodził się w 1950 r. w Poznaniu. Fizyk, specjalizuje się w spintronice.
Studia na Wydziale Fizyki ukończył w 1973 r., doktorat (1977) i habilitację (1983) uzyskał w Instytucie Fizyki PAN. W 1990 r. otrzymał tytuł profesora. Od 1998 r. jest członkiem korespondentem PAN. Kieruje Laboratorium Kriogeniki i Spintroniki oraz Zespołem Zjawisk Spinowych Instytutu Fizyki PAN, pracuje też w Instytucie Fizyki Teoretycznej UW.
Wykładał gościnnie na wielu uczelniach zagranicznych, m.in.: Uniwersytecie Keplera w Linzu (1991-92, 1996-98), Fouriera w Grenoble (1993-2000), Tohoku w Sendai (Japonia).
W latach 90. współtworzył Szkołę Nauk Ścisłych – pierwszą w tej dziedzinie szkołę niepaństwową, powołaną przez środowisko Instytutu Fizyki PAN, był prorektorem tej uczelni (1995-1996).
Autor ponad 280 artykułów w czasopismach naukowych (w tym 19 w „Science?, „Nature? i „Physical Review Letters?), książkach i materiałach konferencyjnych.
Kierował i kieruje wieloma projektami badawczymi, m.in. w ramach V i VI Programu Ramowego UE; projektem „Semicondunctor Spintronics? programu ERATO Japońskiej Agencji Nauki i Technologii.
Jest członkiem wielu organizacji międzynarodowych (m.in.: Europejskiego Towarzystwa Fizycznego w Zarządzie Sekcji Niskich Temperatur, Międzynarodowej Unii Fizyki Czystej i Stosowanej w Komisji Niskich Temperatur).
Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in.: Nagroda PAN im. Marii Skłodowskiej-Curie (1997), Nagroda Naukowa Fundacji Humboldta (2003), a także „Agilent Technologies Europhysics Prize? Europejskiego Towarzystwa Fizycznego (2005) za pionierskie prace z dziedziny spintroniki półprzewodnikowej.
Zajmuje się: doświadczalnymi i teoretycznymi aspektami nanotechnologii, spintroniką półprzewodnikową, w tym półprzewodnikami magnetycznymi oraz fizyką układów nieuporządkowanych i mezoskopowych.
Osiągnięte przez Laureata wyniki badań przyczyniły się do powstania nowej dziedziny nauki: spintroniki półprzewodnikowej, która jest jedną z bardziej rozwojowych dziedzin fizyki materiałowej i elektroniki.
Badania nad rozcieńczonymi półprzewodnikami ferromagnetycznymi prowadzone przez prof. Dietla zaowocowały sformułowaniem teorii ich własności, która w ciągu ostatnich czterech lat została potwierdzona doświadczalnie. Półprzewodniki takie mają cechy magnetyczne podobne do wielu metali. Teoretyczne przewidzenie ferromagnetyzmu półprzewodników potwierdzone zostało doświadczalnie, jednak tylko w warunkach laboratoryjnych – w niskich temperaturach. Laureat zaproponował model teoretyczny takich półprzewodników działających w temperaturze pokojowej, co otworzyło drogę pracom nad otrzymaniem opisanych przez niego materiałów i dało początek jednej z aktywniej rozwijających się obecnie gałęzi fizyki materiałowej.
Prof. Dietl wykazał ponadto istnienie wielu nowych zjawisk pozwalających na sterowanie namagnesowaniem półprzewodników ferromagnetycznych (przy pomocy pola elektrycznego, światła, naprężeń i prądu elektrycznego). Dzięki ich poznaniu możliwe będzie konstruowanie nieznanych dotychczas urządzeń technologii informacyjnych i komunikacyjnych, gdyż półprzewodniki ferromagnetyczne łączą zalety metali ferromagnetycznych (wykorzystywanych w twardych dyskach komputerowych do zapisywania informacji) z zaletami półprzewodników (wykorzystywanych w mikroprocesorach do przetwarzania informacji oraz w sieciach światłowodowych i komórkowych do przesyłania informacji).