Prof. K. Rzazewski
Prof. Kazimierz Rzążewski_fot. Magdalena Wiśniewska-Krasińska

Prof. Kazimierz Rzążewski z Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2015 w dziedzinie nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich za odkrycie zjawiska magnetostrykcji w ultrazimnych gazach z oddziaływaniem dipolowym.

Prof. Kazimierz Rzążewski ? fizyk, profesor i były dyrektor Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. W swojej pracy badawczej zajmuje się mechaniką i optyką kwantową oraz fizyką statystyczną gazów kwantowych, a także teorią systemów wyborczych. Członek z wyboru (fellow) Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego i Brytyjskiego Instytutu Fizyki, profesor wizytujący Uniwersytetu w Essen w Niemczech, Instytutu Optyki Uniwersytetu w Rochester w USA, JILA w Boulder (Kolorado), Katolickiego Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve (Belgia), Instytutu Optyki Kwantowej Maxa Plancka w Garching w Niemczech i Uniwersytetu w Stuttgarcie. Były członek redakcji czasopisma ?Journal of Physics B?, współredaktor pisma European Physics Letters, laureat m.in. Nagrody Fundacji Humboldta, medalu Galileusza przyznanego przez Międzynarodową Komisję Optyki, doktor honoris causa Uniwersytetu Stuttgarckiego w Niemczech.

Jest autorem ponad 200 publikacji naukowych.

Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej zostało uhonorowane odkrycie zjawiska magnetostrykcji w ultrazimnych gazach z oddziaływaniem dipolowym. Prof. Rzążewski może poszczycić się nowatorskim wkładem w rozwój fizyki zimnych gazów atomowych, a w szczególności odkryciem sposobu, w jaki wewnętrzne pola magnetyczne regulują i kształtują objętość chmur dipolowych w tych gazach. Jest autorem przełomowej publikacji z 2000 r., w której po raz pierwszy przewidziano zjawisko magnetostrykcji (czyli zmiany kształtu i objętości chmury atomowej w związku z wewnętrznymi siłami magnetycznymi) w ultra zimnych gazach dipolowych. Później zostało to potwierdzone w licznych badaniach eksperymentalnych, najpierw nad skondensowanym gazem chromowym, a następnie nad innymi kondensatami. Odkryte zjawisko magnetostrykcji w kondensacie dipolowym było nie tylko pierwszym takim zjawiskiem wykazanym w gazie kwantowym, ale także pierwszym odkryciem mechanicznego zjawiska anizotropowego
w jakimkolwiek gazie.

Niedługo potem prof. Kazimierz Rzążewski napisał pierwszy artykuł na temat dipolowych gazów Fermiego, stosując uogólnienie teorii Thomasa/Fermiego. W ostatnich latach profesor kontynuował badania nad gazami dipolowymi i związanymi z nimi kwestiami oraz napisał ponad dziesięć artykułów naukowych na ich temat.

Prof. Kazimierz Rzążewski jest dziś jednym z najbardziej wpływowych europejskich naukowców w dziedzinie optyki kwantowej i jedną z najważniejszych osobistości w dziedzinie ultrazimnych gazów atomowych. Położył podwaliny pod rozwój tej dyscypliny, dlatego dziś uznawany jest na arenie międzynarodowej za badacza, który pomógł jej zaistnieć i ją ukształtować. Jego badania, które zaowocowały produkcją na żądanie ultrazimnych gazów, otwierają wiele nowych możliwości w dziedzinie metrologii (określanie dokładnego czasu i częstotliwości).

Film o laureacie i nagrodzonym osiągnięciu.

Cofnij