Prof. dr hab.  Krzysztof Pomian z CNRS w Paryżu i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2017 w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za pionierskie badania dziejów kolekcjonerstwa oraz wpływu nauki i sztuki na rozwój kultury europejskiej.

Krzysztof Pomian (ur. w 1934 r. w Warszawie). Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1965 r. obronił doktorat z filozofii, a następnie habilitował się. Jego nauczycielami byli m.in. prof. Tadeusz Kotarbiński, prof. Leszek Kołakowski i prof. Bronisław Baczko.  W 1966 r. został wykluczony z PZPR, a dwa lata później został usunięty ze stanowiska adiunkta w Katedrze Historii Filozofii Nowożytnej UW za publiczną krytykę władz PRL. Przez trzy lata pracował w Bibliotece Narodowej. W 1973 r. wyjechał na stypendium do Centre National de la Recherche Scientifique w Paryżu, gdzie w 1984 został profesorem (directeur de recherche). Równolegle wykładał m.in. w École des hautes études en sciences sociales (EHESS), École du Louvre, Université de Gen?ve. W latach 1999 ? 2007 prof. Pomian pracował w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu na stanowisku profesora nauk humanistycznych.

W 2001 r. objął funkcję dyrektora naukowego Muzeum Europy w Brukseli. Jest jednym z twórców tej instytucji, która przypomina, jak kształtowała się europejska wspólnota historyczna i kulturowa na przestrzeni ponad dwóch i pół tysiąca lat. W 2010 r. wszedł w skład Komitetu Doradczego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.

Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej w 2011 r. i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 2012 r.

Autorytet i dorobek naukowy prof. Pomiana wykraczają daleko poza granice Polski. Uczony jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Ateneo Veneto w Wenecji i Accademia Clementina w Bolonii. Zasiada w licznych kolegiach redakcyjnych, w tym w paryskich: ?Le Débat? i ?Vingti?me si?cle: revue d’histoire?, a także brytyjskiego ?Journal of the History of Collections?, włoskiego ?La Storiografia? i niemieckiego ?Zeitschrift für Ideengeschichte?.

 Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2017 zostały uhonorowane interdyscyplinarne badania prof. Pomiana w zakresie filozofii sztuki oraz filozofii i historii kultury europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem pionierskich badań nad dziejami kolekcjonerstwa oraz wpływu nauki i sztuki na rozwój kultury europejskiej.

Prof. Pomian jest dziś jednym z najbardziej znanych na świecie polskich intelektualistów. Jako filozof prof. Pomian skupia się na problemach poznania, jako historyk bada dzieje europejskiej kultury artystycznej i intelektualnej, a jako muzeolog  – historię muzeów i kolekcji. Wszystkie najważniejsze książki i artykuły prof. Pomiana ukazały się w wydawnictwach zachodnich i zostały przetłumaczone na ok. 20 języków.

W książce ?Zbieracze i osobliwości (…)? prof. Pomian przedstawił środowisko zbieraczy we wczesnym okresie nowożytnym oraz ich kolekcje; odsłonił dzieje kolekcjonerstwa i różne okoliczności narodzin europejskich muzeów.

W monografiach: ?Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza? oraz ?Przeszłość jako przedmiot wiedzy? prof. Pomian wyjaśnił przemiany uprawiania historii i myślenia o historii od wczesnego średniowiecza do XVIII wieku. W książce ?Porządek czasu? uczony omówił ?chronometrię, chronografię, chronologię i chronozofię?, pokazując jakim zmianom uległy od starożytności do XX wieku mierzenie czasu, porządkowanie czasu, opisywanie wydarzeń wypełniających czas oraz samo rozumienie czasu i myślenie o czasie. Wydana w Polsce 30 lat po francuskim oryginale praca prof. Pomiana jest uważana za jedną z najciekawszych książek powstałych w środowisku Warszawskiej Szkoły Historyków Idei.

Historię naszego kontynentu jako pluralistycznej wspólnoty wartości Laureat Nagrody FNP  przedstawił w książce ?Europa i jej narody?. Europa jest dla niego ?fragmentem biografii i przygodą intelektualną.?  W ?Krótkiej historii nierówności między ludźmi na przykładzie Europy? prof. Pomian napisał: „Rzekomo wszyscy jesteśmy sobie równi. Ale nierówności biją w oczy na każdym kroku” i poprowadził czytelnika przez kilka tysięcy lat dążeń społeczeństw do rozluźniania hierarchii i wprowadzania równości, pokazując równocześnie, co te aspiracje hamowało i jak obalanie jednych nierówności rodziło inne. W książce ?Historia. Nauka wobec pamięci? prof. Pomian pokazał jak tworzone są i czemu służą konstrukcje historiograficzne.

Prof. Pomian jest też autorem prac o związkach z filozofii z polityką, m.in. zbioru esejów ?Filozofowie w świecie polityki (…)? oraz ?Oblicza dwudziestego wieku? w których analizował współczesne znaczenie takich pojęć jak rewolucja, faszyzm, komunizm, totalitaryzm czy  demokracja.

Od końca lat 1970. prof. Pomian współpracował z Instytutem Literackim i miesięcznikiem ?Kultura? w Paryżu. Wynikiem tej współpracy było wiele wydarzeń kulturalnych oraz publikacji, spośród których do najbardziej znanych należy napisana przy współudziale Jerzego Giedroycia ?Autobiografia na cztery ręce?.

Prof. Pomian był nadto autorem lub współautorem wystaw ?Europa ? to nasza historia? (Wrocław, 2009), ?Wywyższeni? (Muzeum Narodowe w Warszawie, 2012), ?Przebaczenie i pojednanie. Kardynał Kominek, nieznany Ojciec Europy? (Muzea Watykańskie, Berlin, Wrocław, Bruksela, 2015-2017).

Cofnij