Prof. Leon Gradoń – laureat Nagrody FNP 2006
Urodzony w 1947 r. w Szczekocinach; studia z zakresu inżynierii chemicznej ukończył na Politechnice Warszawskiej w 1969 r., zaś studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim w 1975 r. Rok później doktoryzował się na PW, w latach 1978-79 odbył staż podoktorski w University of Houston, a następnie – w roku 1981 uzyskał habilitację. Tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w 1996 r. Specjalizuje się w inżynierii chemicznej.
Pracuje na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej PW, w latach 1999-2005 był jego dziekanem.
Był stypendystą Fulbrighta na Uniwersytecie w Cincinnati (1993-94), wielokrotnie przebywał jako visiting professor na uczelniach w USA, Austrii, Japonii.
Jest autorem i współautorem 15 monografii i rozdziałów w monografiach o zasięgu międzynarodowym, autorem i współautorem 7 podręczników akademickich, autorem i współautorem 150 artykułów o zasięgu międzynarodowym oraz 180 doniesień w materiałach konferencyjnych międzynarodowych i krajowych, a także autorem i współautorem 60 patentów. Oparte na jego badaniach rozwiązania techniczne były lub są praktycznie stosowane w wielu firmach i przedsiębiorstwach polskich i zagranicznych (np.: destylacja próżniowa kwasów tłuszczowych dla Instytutu Chemii Przemysłowej i Polleny, technologia filtrów do wody i innych płynów dla Microspun Products, wdrożenie do produkcji filtrów CCV do silników diesla dla Cummins Filtration (USA), przygotowanie do wdrożenia inhalatora proszkowego dla GlaxoSmithKleine czy filtry membranowe do oczyszczania produktów spożywczych dla Biodesign (Anglia).
Działa w wielu radach naukowych i wydawniczych, jest m.in. członkiem International Society Aerosols in Medicine, którego członkiem zarządu był w latach 1991-93; członkiem Gesselschaft für Aerosolforschung (od 2004 r. – także członkiem zarządu), członkiem Rady Wydawniczej Journal of Aerosols in Medicine oraz Advanced Powder Technology (Japonia).
Wielokrotnie nagradzany za swoje prace naukowe, m.in.: Marian Smoluchowski Award w 1988 r. (nagroda przyznawana przez International Society for Aerosol Research z Wiednia); Nagroda Fundacji Rockefellera za prace nt. roli surfaktantu w procesach wymiany gazowej w płucach; Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Innowacyjności EUREKA w Brukseli w 1998 r.; Japan Society for Promotion of Sciences w 2001 r. (nagroda za prace na temat otrzymywania cząstek nanostrukturalnych); nagroda w konkursie Mistrz Techniki 2002 (za zautomatyzowany ciąg do produkcji filtrów do oczyszczania wody i innych płynów oraz wdrożenie produkcji na skalę przemysłową); tytuł Cummins Filtration Professor w 2006 r. (przyznawany przez korporacje przemysłowe, w tym przypadku przez światowego producenta silników diesla, amerykańską firmę Cummins) – za osiągnięcia w filtracji i rozwój nowych technologii wykorzystywanych do filtracji paliwa, powietrza i spalin.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1993), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1993) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2001).
Badania prof. Gradonia dotyczą mechaniki aerozoli i wykorzystania podstawowych mechanizmów procesów transportu pędu, masy i energii do wyjaśnienia zjawisk zachodzących w układach wielofazowych. Jego oryginalne hipotezy, będące rezultatem badań o charakterze podstawowym, doprowadziły do powstania innowacyjnych technologii wdrożonych do produkcji.
Fundacja nagrodziła wyjaśnienie przez Laureata podstawowych procesów transportu w układach dwufazowych i ich wykorzystanie do opracowania nowych konstrukcji filtrów wgłębnych. Te nowe koncepcje filtracji aerozoli zmieniły podejście praktyczne do konstrukcji filtrów. Prof. Gradoń wyjaśnił także mechanizmy oddziaływania cząstek aerozolowych z układem oddechowym człowieka jako najszerszą drogą transportu substancji leczniczych lub toksycznych do organizmu. Rezultatem przeprowadzonych przez niego prac modelowych i doświadczalnych było stworzenie modelu mechaniki płuca i wyjaśnienie ilościowych mechanizmów oczyszczania płuc. Praktycznym zwieńczeniem tych badań było wykonanie konstrukcji prototypu nowoczesnego inhalatora proszkowego. Laureat Nagrody FNP zainicjował ponadto nowy obszar badawczy, związany z tworzeniem cząstek nanostrukturalnych do zastosowań medycznych (kontrolowane dozowanie leku) i w różnych obszarach techniki (jak: optoelektronika, kataliza).