Prof. Tomasz Goslar (ur. w 1958 r. w Koźlu) ? fizyk. Doktorat obronił w 1990 r. na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Tam też uzyskał habilitację (1997). W latach 1981-2001 pracował na Politechnice Śląskiej. Od 2001 r. prowadzi badania w Instytucie Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Kieruje też – w Fundacji UAM – Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym, które stworzył w 2001 r. Jest to ośrodek datowania radiowęglowego, obecnie jeden z największych tego typu na świecie. Wyniki analiz tego ośrodka są elementem prac badaczy z dziedziny nauk o Ziemi i archeologów, pochodzących z ponad tysiąca instytucji naukowych z 50 krajów świata.

Profesor Goslar jest uważany za światowego eksperta w dziedzinie badań najmłodszego czwartorzędu (okresu, który rozpoczął się 2,58 mln lat temu i trwa do dziś), a jego najważniejsze osiągnięcia dotyczą badania chronologii i mechanizmów dawnych zmian klimatu. Autor ponad 70 artykułów naukowych w czasopismach z Listy Filadelfijskiej.

Prof. Tomasz Goslar otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2014 w obszarze nauk o życiu i o Ziemi za kluczowy dla współczesnych badań klimatycznych wkład w ustalenie chronologii zmian stężenia izotopu węgla C14 w atmosferze podczas ostatniego zlodowacenia.

Nagrodą Fundacji wyróżnione zostało opracowanie nowatorskiej metody datowania dawnych zmian klimatycznych, opartej na analizie warwowych osadów jeziornych, oraz jej zastosowanie do ustalenia dokładnej chronologii tych zmian w okresie ostatniego zlodowacenia.

Zmiany klimatu są obecnie jednym z największych wyzwań cywilizacyjnych. Ze względu na znaczący wpływ na życie na Ziemi stanowią nie tylko przedmiot dyskusji naukowej, ale też debat politycznych i społecznych. Coraz pilniejszą kwestią staje się więc poznanie mechanizmów powodujących te zmiany, co może umożliwić szacowanie ich wpływu na współczesne ekosystemy. Z tego powodu tak ważne są analizy szybkich zmian klimatycznych, które miały miejsce w przeszłości. Ostatnia poważna zmiana klimatu na półkuli północnej nastąpiła pod koniec ostatniego zlodowacenia – zwanego epoką lodowcową – w okresie tzw. młodszego dryasu (ok. 12 800-11 700 lat temu). Był to trwający ok. 1100 lat okres gwałtownego ochłodzenia, pod koniec którego nastąpiło równie gwałtowne ocieplenie. Badania prof. Tomasza Goslara stanowią ważny wkład w nasze rozumienie tej fazy.

Kluczowe dla zrozumienia przebiegu zmian klimatycznych w młodszym dryasie było ustalenie ich dokładnej chronologii. Pierwsze próby datowania zmian w tym okresie opierały się na badaniu osadów oceanicznych i grenlandzkich rdzeni lodowych. Żadne z tych przyrodniczych archiwów nie umożliwiało jednak odtworzenia precyzyjnej chronologii tego okresu. Profesor Goslar, do jej ustalenia wykorzystał analizę warwowych osadów w wybranych jeziorach. Osady te pozwalają na uzyskanie bezwzględnej, ciągłej skali czasowej oraz dostarczają materiału z roślin lądowych, których wiek można określać przy pomocy izotopu węgla C14 (radiowęgla). Profesor Goslar był jednym z liderów zespołu badającego osady warwowe Jeziora Gościąż (województwo kujawsko-pomorskie) i na podstawie wyników swoich badań jako pierwszy zrekonstruował stężenie radiowęgla w atmosferze w okresie młodszego dryasu. Dzięki temu jako pierwszy zdołał także dokładnie datować młodszy dryas oraz ustalić szybkość zmian środowiskowych na początku i u schyłku tego okresu ochłodzenia.

Wyniki interdyscyplinarnych badań prof. Goslara i zaproponowane przez niego nowe rozwiązania metodologiczne są niezwykle istotne dla przyszłych badań np. nad szybkością reakcji ekosystemów na zmiany klimatu. Mają także istotny wpływ na wiele dziedzin, m.in. geologię mórz, paleoklimatologię, heliofizykę, paleobiologię i modelowanie klimatu.

Cofnij