6 grudnia br. odbyła się gala wręczenia Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, które uznawane są za najważniejsze wyróżnienie naukowe w Polsce. W tym roku Fundacja już po raz 32. ogłosiła laureatów.

Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej są przyznawane za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Laureaci otrzymują statuetki, dyplomy oraz nagrody pieniężne w wysokości 200 tys. zł.

 

Otwarcie uroczystości

Tegoroczna uroczystość wręczenia Nagród FNP miała miejsce w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie. Swoją obecnością zaszczycili wydarzenie: tegoroczni laureaci wraz z rodzinami i współpracownikami; przedstawiciele władz państwowych i uczelnianych; przedstawiciele środowiska naukowego, szerokie grono przyjaciół Fundacji, jej pracownicy oraz media.

Galę otworzyło przemówienie prof. Macieja Żylicza, prezesa Zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Profesor wymienił kilka kluczowych trudności, z jakimi boryka się obecnie społeczność naukowa. Wprowadzenie systemowych zmian mających na celu ich rozwiązanie i opartych na promowaniu wysokiej jakości w badaniach naukowych jest zdaniem prof. Żylicza konieczne, by aktywność naukowców pracujących w Polsce prowadziła do rozwoju i prawdziwych odkryć badawczych. FNP wraz z PAU i Fundacją Batorego rozpoczęły dyskusję środowiskową, w której udało się już zidentyfikować kilka głównych celów, od jakich należałoby rozpocząć proces zmian systemu finansowania i funkcjonowania nauki w Polsce.

Na zakończenie wystąpienia prezes FNP podkreślił doniosłość odkryć tegorocznych zwycięzców Nagrody FNP:

– Dzisiaj cieszmy się z sukcesów naszych laureatów. (…) możemy pogratulować tym czterem wspaniałym osobom, które dokonały wielkich osiągnięć przesuwających granice poznania i docenionych przez międzynarodowe środowisko naukowe. Serdeczne gratulacje – powiedział prof. Maciej Żylicz.

 

 

Część wydarzenia poświęconą wręczeniu nagród poprzedził i uświetnił koncert harfistki, stypendystki Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci, Kaliny Nowaczek. Artystka wykonała Uwerturę do opery Gioacchina Rossiniego “William Tell” (Guillaume Tell) w aranżacji na harfę Charlesa Bochsa i Alexandra Boldacheva.

 

Ceremonia wręczenia nagród

Główny punkt programu uroczystości, obejmujący: przybliżenie osiągnięć laureatów 32. Nagrody FNP, wręczenie nagród oraz przemówienia laureatów, rozpoczął prof. Tomasz Guzik, przewodniczący Rady Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, która – w drodze konkursu – przyznaje Nagrody FNP.

 

– Chcę podkreślić, że dzisiejsze nagrody są nie tylko uhonorowaniem pracy laureatów, ale myślę, że powinny być wyrazem naszego wspólnego wsparcia dla poprawy jakości nauki w Polsce – mówił prof. Tomasz Guzik.

Decyzję o wyborze laureatów podejmują przedstawiciele Rady Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (sprawdź obecny skład Rady FNP). Werdykt zapada w oparciu o opinie wybitnych uczonych, specjalistów w danych dziedzinach, pełniących rolę ekspertów i recenzentów. Nagroda FNP przyznawana jest w czterech obszarach:

• nauki o życiu i o Ziemi;
• nauki chemiczne i o materiałach;
• nauki matematyczno-fizyczne i inżynierskie;
• nauki humanistyczne i społeczne. Ma charakter indywidualny.

Nagrodę w kategorii nauk o życiu i o Ziemi otrzymał prof. Krzysztof Liberek z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Profesor został nagrodzony za wykazanie roli białek opiekuńczych w odzyskiwaniu białek z agregatów i zwijaniu ich do aktywnej formy (pełny opis odkrycia).

 

Nagroda w kategorii nauk chemicznych i o materiałach została w tym roku przyznana prof. Marcinowi Stępniowi. Został on doceniony za zaprojektowanie i otrzymanie nowych związków aromatycznych o unikatowej strukturze i właściwościach (pełny opis odkrycia).

 

Z kolei za opracowanie narzędzi matematycznych, które umożliwiły udowodnienie hipotezy Talagranda dotyczącej procesów Bernoulliego Nagrodę FNP odebrał prof. Rafał Latała z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Uczony zwyciężył w kategorii nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich (pełny opis odkrycia).

 

Natomiast laureatką w obszarze nauk humanistycznych i społecznych w tym roku została prof. Maria Lewicka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nagrodę otrzymała za sformułowanie i weryfikację psychologicznego modelu przywiązania do miejsca i pamięci miejsca (pełny opis odkrycia).

 

Nauka pomaga – pomóż nauce

Na zakończenie uroczystości ponownie głos zabrał prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Wystąpienie było okazją do pogratulowania jeszcze raz tegorocznym laureatom, także do podziękowania darczyńcom instytucjonalnym Fundacji, w tym:

• Fundacji im. Zygmunta Zaleskiego (współfinansowanie Polsko-Francuskiej Nagrody Naukowej im. Marii Skłodowskiej-Curie i Pierre’a Curie),
• Fundacji PZU (wsparcie programu START),
• Fundacji Roberta Boscha (wsparcie programu DLA UKRAINY),
• Stowarzyszenie NGSchool (wsparcie programu DLA UKRAINY).

Profesor dziękował także darczyńcom indywidualnym w tym osobom, które zdecydowały się przekazać 1,5% podatku na rzecz FNP. Środki z odpisu podatkowego w całości trafiają do laureatów programu START FNP. Dzięki stypendium młodzi badacze mogą rozwijać karierę naukową. Potem niejednokrotnie stają się laureatami innych wyróżnień, także ogłoszonej właśnie Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Wydarzenie prowadził dziennikarz, członek Rady Upowszechniania Nauki przy Prezydium PAN – red. Krzysztof Michalski.

 

Filmowe portrety laureatów:

• Film o prof. Krzysztofie Liberku – laureacie Nagrody FNP 2023
• Film o prof. Marcinie Stępniu – laureacie Nagrody FNP 2023
• Film o prof. Rafale Latale – laureacie Nagrody FNP 2023
• Film o prof. Marii Lewickiej – laureatce Nagrody FNP 2023

 

Uroczystość była transmitowane na żywo. Zapis jej przebiegu dostępny jest na portalu YouTube.

• O Nagrodzie FNP
• O laureatach Nagrody FNP od 1992 r.
• Publikacja o laureatach 32. edycji Nagrody FNP
• Jak wesprzeć program START