22 listopada, o godz. 18.00, w siedzibie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej odbyło się dwudzieste piąte spotkanie z cyklu WIELOGŁOS O MONOGRAFIACH FNP pod hasłem Jak wytwarzany jest slums?
Pretekstem do spotkania była książka autorstwa pani dr Magdaleny Chułek pt. Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi, wydana w serii Monografie FNP w 2023 roku.
Autorka książki jest adiunktką w Ośrodku Badań nad Migracjami na Uniwersytecie Warszawskim, absolwentką Instytutu Antropologii i Etnologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ma doświadczenie w projektowaniu, organizacji i prowadzeniu badań antropologicznych oraz interpretacji danych jakościowych. Realizowała projekty m.in. w Polsce, Sudanie i Tanzanii. Stale kontynuuje prace badawcze w tzw. slumsach. Jej obecne zainteresowania naukowe obejmują również migracje przymusowe oraz strategie adaptacyjne do zmian środowiska przyrodniczego w szczególności w obozach dla uchodźców. Niebawem będzie prowadziła także badania terenowe w Azji, a konkretnie w Bangladeszu, w slumsach Dhakki.
Moderatorką spotkania była dr hab. Natalia Bloch, antropolożka z Instytutu Antropologii i Etnologii z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się tematami uchodźstwa, migracji i turystyki, zwłaszcza w kontekście postkolonialnym. Pani Bloch jest też Autorką książki wydanej w serii Monografie FNP pt. Urodzeni uchodźcy. Tożsamość pokolenia młodych Tybetańczyków w Indiach (Monografie FNP 2011).
Zaproszenie do dyskusji przyjął także pan dr hab. Tomasz Rakowski, wykładowca w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, współpracuje też z Instytutem Kultury Polskiej UW. Etnolog, kulturoznawca, antropolog, prowadzi badania w Polsce i w Mongolii, ponadto jest też lekarzem, specjalistą medycyny ratunkowej.
Trzecim gościem był pan Przemysław Wielgosz, dziennikarz, wydawca i kurator.
Rozmowa wielogłosowa przebiegała wokół różnicy między terminologią, teorią i kreowaniem „marki slumsu” – a więc zachodnimi wyobrażeniami na temat tego, czym są miejsca zasiedlane przez „biedotę” (oceniane jako zacofane w stosunku do nowoczesnego Zachodu, a przez to wymagające naprawy) – a specyfiką obserwacji uczestniczącej i antropologicznych badań terenowych. Podczas dyskusji poruszone zostały różne wymiary tzw. slumsów: historii ich powstania, przestrzennego oddzielenia, które często szło w parze z procesem kreowania wyobrażeń o biednym jako «Innym» i «Obcym» wśród średniej i wyższej klasy mieszkańców. Analiza zebranego przez panią Magdalenę Chułek materiału etnograficznego pokazuje, że nawet spojrzenie na slumsy przez pryzmat jednostek, wprzęgniętych w sieci relacji oraz powiązań lokalnych i globalnych, to wciąż za mało, aby ukazać niewątpliwą specyfikę tych miejsc.
Cytując książkę: „Ujęcie odmienności slumsów możliwe jest przez prześledzenie tego, jak przez działania społeczne wytwarzany jest konkretny slums-asamblaż. Powstaje on przez określony splot wydarzeń historycznych, doświadczeń oraz relacji, w konkretnym miejscu, czasie i kontekście. Dopiero zestawienie wszystkich tych elementów w odpowiedniej konfiguracji tworzy interpretację «slumsu jako całości», wyróżniającą się skalą występowania określonych praktyk i ich skutków oraz interpretacji «z zewnątrz» i «od wewnątrz»”.
Zapraszamy serdecznie na kolejne spotkanie z cyklu Wielogłos o Monografiach FNP, które odbędą się już w nowym roku kalendarzowym.
Fot. Karolina Siemion-Bielska