W dniach 12 i 13 października br. na Stadionie Narodowym w Warszawie odbyła się konferencja pt. “IRAP — Fostering Excellence and Innovation”. Wydarzenie zorganizowała Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) ze środków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR).
Głównym celem konferencji było podsumowanie programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (International Research Agendas Programme – IRAP), realizowanego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej od 2015 r., dzięki któremu powstało w Polsce 14 centrów doskonałości naukowej. Podczas wydarzenia każdy z ośrodków zaprezentował własne osiągnięcia – w zakresie działalności naukowej, tworzenia innowacyjnych rozwiązań, czy zarządzania – wypracowane w ciągu kilku lat funkcjonowania. Celami towarzyszącymi spotkaniu były również: integracja beneficjentów programu MAB i osób zaangażowanych w realizację projektów, wymiana wiedzy i doświadczeń oraz dyskusja o wyzwaniach naukowych na przyszłość.
Uczestnicy w trakcie dwóch dni konferencji: wysłuchali dyskusji panelowej oraz wystąpień key note speakerów z zagranicy, zapoznali się z czternastoma sesjami prezentacji prac centrów doskonałości oraz z przygotowanymi na tę okoliczność posterami, w ramach odbywających się sesji plakatowych. W trakcie konferencji organizatorzy zaprezentowali także możliwości finansowania badań oferowane przez FNP z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).
1. dzień konferencji
Wydarzenie zostało oficjalnie otwarte przez prof. Macieja Żylicza, prezesa Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, oraz prof. Andrei Lupasa, przewodniczącego Rady MAB.
Pierwszym prelegentem był Kjell Håkan Närfelt, główny doradca strategiczny w Vinnova, szwedzkiej agencji rządowej zajmującej się wspieraniem innowacji. Wystąpienie Närfelta dotyczyło budowania wartości w oparciu o zasoby badawcze i wiedzowe. Prelegent podkreślał, że tworzenie tej wartości dla społeczeństwa i gospodarki jest kluczową odpowiedzialnością wszystkich naukowców.
Po przedstawicielu Vinnova rozpoczęły się sesje prezentacji pięciu centrów doskonałości, powstałych w ramach programu MAB. Pierwszy zaprezentowany został AstroCeNT, czyli Centrum Naukowo-Technologicznego Astrofizyki Cząstek, kierowany przez prof. Leszka Roszkowskiego. Naukowiec nakreślił prace badawczo-rozwojowe prowadzone przez AstroCeNT. Ich celem jest rozwój technologii mających zastosowanie m.in. do badań związanych z detekcją fal grawitacyjnych i ciemnej materii, wykrywania sygnałów i ukrytych informacji płynących z kosmosu.
Działalność i osiągnięcia jednostki BRAINCITY, czyli Centrum Doskonałości Badań nad Plastycznością Neuronalną i Chorobami Mózgu zreferowała prof. Ewelina Knapska, współtwórczyni centrum. BRAINCITY realizuje badania nad kompleksowym zrozumieniem, jak funkcjonuje ludzki mózg oraz będący jego wytworem umysł. Wiedzę tę naukowcy mają nadzieję wykorzystać w celu wypracowania nowych rozwiązań, poprawiających profilaktykę, diagnostykę, monitorowanie i leczenie chorób mózgu.
CENTERA to trzecia z omawianych pierwszego dnia konferencji jednostek badawczych. Centrum Badań i Zastosowań Terahercowych powstało, by opracowywać przełomowe technologie, wykorzystujące promieniowanie terahercowe (THz), jak np. szybkie skanery czy analizatory składu chemicznego, nadające się do zastosowania w różnych obszarach gospodarki i nadzoru bezpieczeństwa. Prezentację wygłosił dyrektor centrum, prof. Wojciech Knap.
Kolejne wystąpienie dotyczyło ENSEMBLE3, ośrodka kierowanego przez dr hab. Dorotę A. Pawlak. To centrum doskonałości łączy metody wzrostu kryształów z najnowszymi koncepcjami materiałowymi w obszarze nanofotoniki, takimi jak: metamateriały, materiały plazmoniczne i wiele innych.
Ostatnią z prezentacji w tej części konferencji omówiła prof. Natalia Marek-Trzonkowska, kierująca ICCVS, czyli Międzynarodowym Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi. Jego działalność skupia się na badaniach nad spersonalizowanymi metodami immunoterapii nowotworów.
Po przerwie lunchowej wystąpiła Maiju Gyran, starsza doradczyni ds. nauki w Academy of Finland. Prelegentka skupiła się na omówieniu efektów działania centrów doskonałości oraz finansowaniu badań naukowych w Finlandii.
Następnie uczestnikom zostały przybliżone cztery kolejne centra doskonałości naukowej MAB.
ICRI-BioM – Międzynarodowe Centrum Badań Innowacyjnych Biomateriałów z pomocą nowoczesnych analiz komputerowych poszukuje i opracowuje nowe biomateriały, takie jak biokompatybilne polimery, biokatalizatory i biocząsteczki o funkcji transportowej lub regulatorowej w organizmie. Zakres działalności tego ośrodka przedstawił dr hab. Vignesh Kumaravel.
Z kolei celem badań realizowanych w ICTER – Międzynarodowym Centrum Badań Oka ma być opracowanie przełomowych aparatów pozwalających na zobrazowanie komórek siatkówki. Prezentację o dokonaniach ośrodka wygłosił lider projektu, prof. Maciej Wojtkowski.
Prof. Marek Żukowski, dyrektor ICTQT, czyli Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych przedstawił prace prowadzone w kolejnej agendzie badawczej. ICTQT koncentruje się na badaniach dotyczących technologii kwantowych przyszłości, a w szczególności komunikacji i informacji kwantowej, oraz samej teorii kwantów.
Prof. Jan Dumanski, lider agendy Laboratorium Medycyny 3P (ang. Preventive, Personalized, Precision) omówił osiągnięcia tego ośrodka. Naukowcy pracujący w laboratorium zajmują się przede wszystkim badaniami nad mechanizmami rozwoju raka piersi u kobiet, raka prostaty u mężczyzn oraz raka okrężnicy i pęcherza u obu płci, a także choroby Alzheimera u mężczyzn w związku z występującą u nich utratą chromosomu Y w leukocytach.
Ostatnią z prezentowanych agend badawczych pierwszego dnia konferencji był MagTop. Ośrodek kierowany jest przez prof. Tomasza Dietla. Naukowiec przedstawił prowadzone przez jednostkę interdyscyplinarne badania z zakresu materiałoznawstwa, nanotechnologii, fizyki półprzewodników, magnetyzmu i nadprzewodnictwa.
Pierwszy dzień konferencji zakończyło wystąpienie Michała Pietrasa, dyrektora programowego Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, który omówił ofertę programową FNP w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).
2. dzień konferencji
Wystąpienie prof. Sørena-Petera Olesena otworzyło drugi dzień konferencji. Mówca jest CEO w Danish National Research Foundation. Prelekcję poświęcił przedstawieniu działań ewaluacyjnych w duńskich centrach doskonałości.
Drugim punktem programu był panel dyskusyjny pt. „Key Factors of Successful Centres of Scientific Excellence”, moderowany przez wiceprezeskę Zarządu FNP, dr Martę Łazarowicz-Kowalik. Jej gośćmi byli key not speakerzy konferencji: Kjell Håkan Närfelt, Maiju Gyran, prof. Søren-Peter Olesen, prof. Andrei Lupas.
Następnie uczestnicy mogli poznać działalność ostatnich czterech centrów doskonałości, funkcjonujących w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Ośrodek NOMATEN przedstawił prof. Mikko Alava. Jednostka koncentruje się na innowacyjnych, wielofunkcyjnych materiałach, które są w NOMATEN badane, projektowane i testowane.
Prof. Konrad Banaszek zreferował funkcjonowanie, kierowanego przez siebie, QOT – Centrum Optycznych Technologii Kwantowych. Jednostka ta powstała we współpracy z Uniwersytetem Oksfordzkim, aby badać zjawiska kwantowe, takie jak m.in. superpozycje i splątanie, w rozmaitych układach optycznych i kontrolowanych optycznie.
Prof. Agnieszka Chacińska zaprezentowała centrum doskonałości ReMedy, które zajmuje się kompleksowymi i komplementarnymi ze sobą badaniami nad żywymi organizmami.
Ostatnią z omawianych agend badawczych było Sano, czyli Centrum Zindywidualizowanej Medycyny Obliczeniowej. Naukowcy w centrum doskonałości Sano używają sztucznej inteligencji, zaawansowanych algorytmów, modelowania i symulacji komputerowych, a także analizują ogromne bazy danych, by wspierać lekarzy w procesie diagnostycznym i leczniczym. Osiągnięcia ośrodka zaprezentował dr Maciej Malawski.
Dwa dni konferencji podsumował prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Odniósł się do wyzwań, przed którymi stoją agendy badawcze. Podkreślał różnorodność centrów doskonałości, ale też znaczenie współpracy w zespołach badawczych, w tym nawiązywanie i rozwijanie międzynarodowych partnerstw naukowych. Przemówienie było również okazją do podziękowania uczestnikom i osobom zaangażowanym w organizację wydarzenia.
Konferencja była moderowana przez reprezentantki Fundacji na rzecz Nauki Polskiej: Justynę Motrenko, kierowniczkę Zespołu ds. Nagród, Stypendiów i Współpracy Międzynarodowej – pierwszego dnia konferencji, oraz Katarzynę Pronobis, koordynatorkę programu – drugiego dnia konferencji.
- Zapis transmisji z części konferencyjnej dostępny jest na kanale You Tube Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
- Informacje o posterach prezentowanych podczas konferencji można znaleźć w księdze abstraktów, do pobrania na stronie internetowej konferencji: https://irapconference.pl/
Obejrzyj relację filmową
Prezentacje prelegentów:
- 1_AstroCent_prezentacja Leszek Roszkowski
- 2_BRAINCITY prezentacja Ewelina Knapska
- 3_CENTRA prezentacja_Wojciech Knap
- 4_ENSAMBLE_prezentacja Dorota Pawlak
- 5_ICCVS prezentacja Natalia Marek_Trzonkowska
- 6_ICRI BioM_prezentacjaVignesh Kumaravel
- 7 _ICTER prezentacja Maciej Wojtkowki
- 8_ICTQT_prezentacja Marek Żukowski
- 9_ 3PLAB prezentacja_Jan Dumanski
- 10_MagTop prezentacja Tomasz Dietl
- 11_NOMATEN prezentacja Miko Alava
- 12_QOT prezentacja Konrad Banaszek
- 13 _ReMedy prezentacja Agnieszka Chacińska
- 14_Sano prezentacja_Maciej Malawski
- FNP_FENG prezenacja Michał Pietras
Fot. Nel Gwiazdowska
