Fundacja na rzecz Nauki Polskiej ogłosiła listę laureatek i laureatów trzeciego konkursu w programie DLA UKRAINY, skierowanym do reprezentantów nauk społecznych i humanistycznych. Trzy zwycięskie pary naukowców z Ukrainy i z Polski na realizację projektów otrzymają wsparcie w wysokości po 268 800 zł.
Celem programu DLA UKRAINY, zainicjowanego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w marcu 2022 roku, jest wsparcie uczonych z Ukrainy poprzez realizację przez nich wspólnych projektów naukowych z uczonymi z Polski w zakresie zagadnień istotnych społecznie dla obu krajów. W trzecim konkursie programu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej zwyciężyły następujące pary naukowców:
- Prof. dr hab. Monika Florczak-Wątor (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) oraz Dr Kristina Trykhlib (Narodowy Uniwersytet Prawa im. Jarosława Mudryi, Charków), tytuł projektu: „Rule of law and independent judiciary: Major challenges for Ukraine and Poland in the context of European Union integration.” Ukraina i Polska stoją obecnie przed podobnymi wyzwaniami dotyczącymi konieczności przeprowadzenia natychmiastowych i gruntownych reform sądownictwa analogicznych instytucji, w tym Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa. Wdrożenie tych reform i przywrócenie praworządności w sądownictwie jest dla obu krajów warunkiem sine qua non z punktu widzenia ich przynależności do wspólnoty wolnych i demokratycznych członków Unii Europejskiej. Jednak istotne reformy polityczne muszą być poprzedzone gruntownymi dyskusjami naukowymi. Projekt ten ma na celu zainicjowanie takich dyskusji poprzez aktywne zaangażowanie ukraińskiego i polskiego środowiska naukowego, a także praktyków (zwłaszcza sędziów), przedstawicieli organizacji pozarządowych, decydentów i studentów prawa (jako przedstawicieli młodszego pokolenia). W wyniku projektu opracowane zostaną ramy koncepcyjne dla ustanowienia rządów prawa i niezależnego sądownictwa w Ukrainie i w Polsce oraz praktyczne rekomendacje dla władz obu krajów.
- Prof. dr hab. Joanna Getka (Uniwersytet Warszawski) oraz Prof. Halyna Naienko (Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki), tytuł projektu: „”Welcome to Polszcza!” Analysis of the integration of young Poles and Ukrainians after 24/02/2022 for encouraging the adaptation of Ukrainian students in Poland.” Badaczki przeanalizują efekty interakcji kulturowej młodych Ukraińców z ich polskimi rówieśnikami, będącej skutkiem intensyfikacji kontaktów spowodowanej przymusową emigracją z Ukrainy. Diagnoza sformułowana na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród studentów polskich i ukraińskich pozwoli ocenić wiedzę o sobie nawzajem teraz i w przeszłości, wskazać różnice kulturowe widziane z perspektywy badanych, zidentyfikować największe wyzwania i potrzeby. Rezultaty projektu znajdą zastosowanie w szkoleniach dla pracowników szkół wyższych w Polsce i w Ukrainie oraz zostaną ujęte w podręczniku dla Ukraińców i Polaków na temat pokonywania różnic kulturowych. Projekt, prowadzący do polsko-ukraińskiego dialogu i udanej integracji, ma strategiczne znaczenie dla Polski i Ukrainy, jako skuteczne narzędzie przeciwstawienia się rosyjskiej wojnie kulturowej przeciwko Ukrainie i Polsce.
- Dr hab. Piotr Stanek, prof. ucz. (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) oraz Associate Professor Maksym Obrizan (Kijowska Szkoła Ekonomiczna), tytuł projektu: „Determinants of labour-market performance and well-being of high-skilled Ukrainian refugees in Poland.” Celem projektu badawczego jest ocena funkcjonowania na rynku pracy oraz ogólnego dobrostanu i strategii migracyjnych wysoko wykwalifikowanych ukraińskich migrantów. Grupa ta jest szczególnie narażona na degradację zawodową, ze szkodą dla ich osobistego dobrostanu i wyników ekonomicznych gospodarki przyjmującej. Naukowcy planują zrekrutować do badania około 200 wysoko wykwalifikowanych ukraińskich uchodźców, którzy opuścili swój kraj w reakcji na rosyjską agresję na Ukrainę. Osoby te będą monitorowane przez okres jednego roku (i w miarę możliwości dłużej). Uczestnikom zostaną zaproponowane rozłożone w czasie szkolenia (m.in. z języka polskiego i umiejętności informatycznych). Skonstruowany w ten sposób eksperyment pozwoli na wnioskowanie przyczynowe o efektach szkoleń za pomocą metody różnicy w różnicach.
– Serdecznie gratuluję laureatkom i laureatom programu DLA UKRAINY. Wyzwania, na które odpowiadają projekty, są niezwykle ważne. Wielką wartością programu jest również rozwój i wzmacnianie polsko-ukraińskiej współpracy naukowej. Z jednej strony mamy świadomość ograniczeń, które wynikają z wojny w Ukrainie, ale z drugiej strony wyrażam swój podziw i uznanie dla zaangażowania naukowców mimo tych przeciwności – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. – Duże zainteresowanie badaczy każdym z trzech konkursów sprawia, że tym mocniej zapraszam do udziału w zbiórce środków na kontynuację programu DLA UKRAINY. Inicjatywę można wesprzeć poprzez stronę pomocukrainie.fnp.org.pl – dodaje.
Do trzeciego konkursu w programie DLA UKRAINY, trwającego od lutego do lipca br., wpłynęły 82 wnioski, z których 76 spełniało warunki formalne i zostało przekazanych do oceny. W wyniku dwuetapowej oceny merytorycznej międzynarodowe jury wyłoniło wymienione 3 pary laureatek i laureatów. Ich projekty naukowe zdobyły dofinansowanie na okres 12 miesięcy w wysokości 268 800 zł (dla każdego z projektów). Budżet obejmuje zarówno środki na pokrycie wynagrodzenia, jak i kosztów związanych z prowadzeniem badań.
Wesprzyj naukowców z Ukrainy
Aby kontynuować pracę naukową, badacze i badaczki z Ukrainy potrzebują wsparcia. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej uruchomiła witrynę pomocukrainie.fnp.org.pl i zbiera środki na zatrudnienie dodatkowych badaczy z Ukrainy w projektach naukowych realizowanych w programie FNP. Zebrane pieniądze zostaną przeznaczone wyłącznie na zaangażowanie osób z Ukrainy w prowadzenie badań naukowych o istotnym znaczeniu dla Ukrainy, Polski i całego regionu.
Polsko-ukraiński program FNP daje również możliwości tworzenia partnerstw instytucjonalno-biznesowych z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej dla poprawy sytuacji ukraińskich badaczy czy realizacji przez nich projektów naukowych.
Polsko-ukraińskie projekty naukowe
Program DLA UKRAINY został uruchomiony w marcu 2022 roku przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej jako forma wsparcia badaczy z Ukrainy w obliczu wojny w ich kraju. Stanowi również – co nie mniej istotne – szansę na rozwój badań o doniosłym znaczeniu społecznym – zarówno dla Ukrainy, Polski, jak i całego regionu.
Program adresowany jest do naukowców i naukowczyń ze stopniem doktora, niezależnie od narodowości, pracujących w dniu rozpoczęcia wojny w Ukrainie, tj. 24 lutego 2022 r., w instytucjach prowadzących badania naukowe w Ukrainie (w tym na tymczasowo okupowanych terytoriach), którzy wraz z partnerem naukowym zatrudnionym w Polsce, zaproponują projekt badawczy w zakresie nauk społecznych lub humanistycznych.
Łącznie w trzech naborach wniosków Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyznała 9 grantów.
Informacja o terminie realizacji kolejnego naboru wniosków zostanie ogłoszona w 2024 roku.
Geografia ukraińskich wnioskodawców okazuje się szeroka i obejmuje wszystkie regiony kraju, w tym tymczasowo okupowane przez Rosję. Polscy i ukraińscy wnioskodawcy reprezentują publiczne i prywatne uczelnie, instytucje oraz organizacje pozarządowe, które prowadzą badania na dużą skalę.