Badania nad nowotworami oraz nowymi technologiami kwantowymi to wyzwania, jakie podejmą trzy międzynarodowe centra naukowe, które powstaną w Polsce dzięki środkom w łącznej wysokości ponad 109 mln zł, przekazanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB). Program ten wspiera powstawanie w naszym kraju wiodących centrów naukowych.
Dwa ośrodki powstaną w Gdańsku, a jeden w Warszawie. Pracami kierować będą wybitni badacze, o uznanym na świecie dorobku naukowym. Finansowanie zostało przyznane w trzecim otwartym konkursie w programie MAB (konkurs nr 4/2017) w toku kilkuetapowej procedury konkursowej, z udziałem zagranicznych recenzentów i ekspertów.
Oswajanie kwantów na Uniwersytecie Gdańskim
Międzynarodowe Centrum Teorii Technologii Kwantowych to nazwa ośrodka, który powstanie we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. Będzie to już drugi projekt realizowany na tym uniwersytecie dzięki finansowaniu pozyskanemu ze środków z programu MAB. Założycielem i dyrektorem nowego ośrodka będzie prof. Marek Żukowski, a współzałożycielem i liderem jednej z grup naukowych pracującej w jego ramach – prof. Paweł Horodecki. Prace badawcze, na które przyznano prawie 35 mln zł na okres 5 lat, będą dotyczyć praktycznych zastosowań technologii kwantowych. W ośrodku będą prowadzone m.in. prace koncepcyjne dotyczące komputerów kwantowych. „Polska ma ogromny potencjał naukowy w dziedzinie mechaniki kwantowej. Potrzebujemy jednak nowych placówek badawczych, skupiających się na technologiach kwantowych, dysponujących odpowiednimi funduszami i zdolnych zatrudnić najlepszych międzynarodowych specjalistów. Taką właśnie placówką będzie nasze Centrum? ? stwierdza prof. Marek Żukowski. Partnerem zagranicznym ośrodka będzie Instytut Optyki Kwantowej i Informatyki Kwantowej (IQOQI) Austriackiej Akademii Nauk w Wiedniu, jeden z najlepszych ośrodków naukowych w tej dziedzinie na świecie. Otrzymane w programie MAB środki pozwolą na sfinansowanie prac sześciu grup badawczych.
? i na Uniwersytecie Warszawskim
Technologiom kwantowym poświęcony jest także drugi projekt, który został wyłoniony w trzecim konkursie w programie MAB. Jego autorem jest prof. Konrad Banaszek, który we współpracy z Uniwersytetem w Oksfordzie będzie tworzył na Uniwersytecie Warszawskim centrum badawcze koncentrujące się na pracach dotyczących kwantowych technologii optycznych. Będzie to już drugi projekt finansowany z programu MAB realizowany na Uniwersytecie Warszawskim. „Naszą intencją jest kompleksowe badanie układów optycznych na poziomie kwantowym w celu opracowania zupełnie nowych sposobów komunikacji, detekcji, metrologii, obrazowania i innych praktycznych zastosowań” – mówi prof. Banaszek. W tworzonym ośrodku ma działać sześć grup badawczych. Projekt uzyskał finansowanie wysokości prawie 35 mln zł na pięć lat.
Walka z nowotworami na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym
Utworzenie nowego ośrodka naukowego specjalizującego się w badaniach nad anomaliami genetycznymi nabytymi w ciągu życia jako czynnikami ryzyka nowotworów i innych chorób planują z kolei prof. Jan Dumański z Uniwersytetu w Uppsali (Szwecja) oraz dr hab. Arkadiusz Piotrowski, prof. GUMed. Projekt realizowany na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym uzyskał wsparcie w wysokości ponad 39 mln zł. „Głównym celem naszych badań jest opracowanie genetycznej i funkcjonalnej charakterystyki mutacji pozygotycznych (zmian w normalnych komórkach w wyniku procesu starzenia) oraz podjęcie próby wykorzystania jej w przedklinicznej diagnostyce chorób nowotworowych, czyli zanim jeszcze pojawią się pierwsze oznaki raka lub będzie można stwierdzić go radiologicznie. Ponieważ w ogromnej większości przypadków wczesna diagnoza nowotworu decyduje o szansach na wyleczenie, nasze badania mogą mieć duży wpływ na zmniejszenie śmiertelności wśród pacjentów onkologicznych? ? mówi prof. Jan Dumański. Prace będą prowadzone przez pięć grup badawczych. Strategicznym partnerem zagranicznym będzie Uniwersytet w Uppsali.
Program Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) jest realizowany przez FNP od listopada 2015 r. ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR). Program ma umożliwić powstanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków naukowych, prowadzących konkurencyjne w skali światowej badania naukowe.
W rozstrzygniętych dotąd konkursach (łącznie z bieżącą edycją) finansowanie w wysokości 262 mln zł przyznano siedmiu projektom badawczym: cztery z nich realizowane są w Warszawie, a trzy w Gdańsku.
Nabory do kolejnych konkursów w programie MAB zostaną ogłoszone w styczniu (dla projektów realizowanych poza województwem mazowieckim) i w kwietniu br. (standardowy konkurs). Szczegóły na stronie programu MAB.
Przeczytaj także:
Dodatkowe informacje o programie MAB:
Materiały dla mediów: TUTAJ