Fundacja na rzecz Nauki Polskiej ogłosiła listę stu najzdolniejszych polskich naukowców przed trzydziestką. Są to laureaci i laureatki konkursu w programie START (konkurs 2022), w którym Fundacja już od 30 lat nagradza wybitnych przedstawicieli młodego pokolenia badaczy. W tym roku stypendia zostały przyznane po raz trzydziesty.
Program START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej jest najstarszym w Polsce programem stypendialnym dla najlepszych młodych naukowców reprezentujących wszystkie dziedziny nauki. Jego celem jest wspieranie wybitnych młodych uczonych i zachęcanie ich do dalszego rozwoju naukowego. Laureaci programu START otrzymują roczne stypendium w wysokości 28 tys. zł. Mogą je przeznaczyć na dowolny cel.
?Tegoroczny konkurs jest dla nas wyjątkowy, gdyż w tym roku świętujemy 30., jubileuszową edycję programu START. Od 1993 r. nagrodziliśmy ponad 3 300 obiecujących, młodych naukowców i naukowczyń, przyznając im łącznie ponad 90 milionów złotych dofinansowania. Laureatami START zostają badacze, którzy, mimo że dopiero zaczynają karierę naukową, już mogą się pochwalić imponującymi osiągnięciami badawczymi. Zadaniem Fundacji na rzecz Nauki Polskiej jest im pomóc, wesprzeć ich potencjał, aby mogli rozwinąć skrzydła? – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes FNP.
?Setka? nagrodzonych w tym roku badaczy została wybrana z grona 794 kandydatów. Dorobek sześciu osób ? głównie kobiet – został szczególnie wyróżniony przez recenzentów oceniających wnioski. Aż 54 % wszystkich nagrodzonych posiada stopień doktora (w Polsce przeciętny wiek uzyskiwania doktoratu wynosi około 35 lat), w tym 23 kobiety i 31 mężczyzn. Łączna kwota przeznaczona przez FNP na stypendia w 30. konkursie w programie START to 3 000 000 zł.
Stypendyści programu START są wybierani w drodze wieloetapowego konkursu, w którym oceniana jest jakość ich dotychczasowego dorobku naukowego.
?Program START trwa już od 30 lat, a jego popularność i prestiż niezmiennie rosną. Dla młodych naukowców to ważne wyróżnienie, które ma wymierną wartość, przede wszystkim naukową. Wielu laureatów i laureatek nagrodzonych na przestrzeni tych 30 lat to dziś wybitni naukowcy i naukowczynie, autorytety cieszące się uznaniem nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Z pewnością również o tegorocznych laureatach i laureatkach nie raz jeszcze w przyszłości usłyszymy? ? mówi Justyna Motrenko, kierowniczka Zespołu ds. Nagród i Stypendiów w FNP.
Wśród nagrodzonych w tym roku, najwięcej badaczy reprezentuje nauki biologiczne i medyczne – 31 stypendiów. Na czele rankingu instytucji, z których pochodzi największa liczba laureatów uplasował się ponownie Uniwersytet Warszawski (12 stypendystów), na drugim miejscu znalazł się Uniwersytet Jagielloński (10 stypendystów) a na trzecim Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica (9 stypendystów).
Od 2009 r. Fundacja przyznaje również w programie START wyróżnienia kandydatom, których osiągnięcia badawcze zostały ocenione przez recenzentów konkursu jako wybitne. Stypendia tych osób zostaną podwyższone do kwoty 36 tys. zł. W tym roku wyróżnienia otrzymali:
- Mgr Aleksandra Kopacz z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,
- Dr Dariusz Kosz z Wydziału Matematyki Politechniki Wrocławskiej,
- Dr Joanna Mazur z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
W ramach programu START przyznawane jest również Stypendium im. Barbary Skargi. Może je otrzymać osoba, której badania wyróżniają się odważnym przekraczaniem granic pomiędzy różnymi dziedzinami nauki, otwierają nowe perspektywy badawcze i tworzą nowe wartości w nauce. Tegorocznym laureatem został mgr inż. Sylwester Swat z Wydziału Informatyki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej.
Od roku 2015 r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w programie START przyznaje wyróżnienie im. prof. Adama Sobiczewskiego. Może je otrzymać laureat prowadzący badania naukowe w dziedzinie matematyki, fizyki teoretycznej bądź astronomii. Ponadto głównym kryterium wyróżnienia jest wyjątkowo wysoka jakość dorobku naukowego kandydata. W tym roku otrzymała je mgr Aleksandra Olejak z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie.
W bieżącym konkursie po raz pierwszy przyznane zostało stypendium z wyróżnieniem im. prof. Wacława Szybalskiego, które otrzymać może wybitny młody naukowiec prowadzący badania w dziedzinach nauki uprawianych przez Fundatora, czyli biotechnologii, genetyce lub biologii molekularnej. Stypendium otrzymała mgr Aleksandra Synowiec z Małopolskiego Centrum Biotechnologii przy Uniwersytecie Jagiellońskim.
Stypendia w konkursie 2022 zostaną sfinansowane zarówno z budżetu Fundacji, jak i ze środków przekazanych przez partnera programu – Narodowy Bank Polski (w ramach programu edukacji ekonomicznej) oraz prywatnych darczyńców i z wpłat 1% podatku dochodowego.
Nabór wniosków do kolejnego konkursu rozpocznie się jesienią br.
KONKURS START 2022 w liczbach
- 3 000 000 zł ? łączna kwota przeznaczona przez FNP na stypendia w 30. konkursie
w programie START; - 794 wnioski do konkursu;
- 100 laureatów (12,6 % spośród ubiegających się o stypendium);
- 55 mężczyzn i 45 kobiet wśród laureatów;
- 54% laureatów (54 osoby) ma stopień doktora (w momencie składania wniosku); w tym 23 kobiety i 31 mężczyzn;
- Dziedziny najczęściej reprezentowane przez laureatów: nauki biologiczne i medyczne (31 stypendiów); nauki techniczne (28 stypendiów); nauki humanistyczne i społeczne (20 stypendiów); nauki fizyczne i matematyczne (11 stypendiów); nauki chemiczne (10 stypendiów).
- Instytucje, z których pochodzi największa liczba stypendystów: Uniwersytet Warszawski (12 stypendystów), Uniwersytet Jagielloński (10 stypendystów), Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica (9 stypendystów), Politechnika Poznańska (7 stypendystów) oraz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (6 stypendystów).
- Miasta, z których rekrutuje się najwięcej stypendystów: Warszawa (30 stypendystów), Kraków (23 stypendystów), Poznań (18 stypendystów), Wrocław (13 stypendystów).
- Placówki naukowe, z którymi związani są stypendyści, to: uczelnie (80, z czego 30 reprezentuje politechniki) oraz instytuty PAN (16).
***
Stypendia START są przyznawane przez FNP od 1993 r. Do 2022 r. włącznie FNP nagrodziła 3 300 osób i przyznała 3 936 stypendiów (w latach 2002-2015 istniała możliwość otrzymania stypendium START dwukrotnie) w łącznej wysokości 90,5 mln zł.
Stypendia START stanowią wyróżnienie dla młodych naukowców, którzy, choć dopiero rozpoczynają karierę naukową, mogą się już wykazać znaczącymi osiągnięciami badawczymi. O stypendium ubiegać się mogą młodzi naukowcy do 30 r.ż. (lub starsi, jeżeli korzystają z regulaminowych możliwości przedłużenia). Dorobek kandydatów – udokumentowany patentami lub publikacjami w uznanych polskich i zagranicznych periodykach naukowych ? jest oceniany przez uczonych będących autorytetami w swoich dziedzinach. Formalnie poprawne wnioski najpierw ocenia panel ekspercki, który najlepsze kandydatury kieruje do recenzji. Każdemu wnioskowi zakwalifikowanemu do tego etapu przygląda się kolejnych trzech recenzentów. Na podstawie opinii zebranych na poszczególnych etapach oceny merytorycznej wyboru laureatów dokonuje Zarząd Fundacji. Decyzja Zarządu zatwierdzana jest przez Radę Fundacji.
Program START oferuje również dodatkowe finansowanie (stypendium wyjazdowe) na wyjazd studyjny do zagranicznego ośrodka naukowego oraz możliwość wzięcia udziału wybranych stypendystów w spotkaniu z noblistami w niemieckim Lindau.
Od 2004 roku stypendia START są finansowane ze środków przekazanych Fundacji na podstawie ustawy prywatyzacyjnej z 2000 roku (na mocy tej ustawy 2% środków z prywatyzacji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa było przekazywane w latach 2003-2004 na majątek Fundacji; po zmianie ustawy adresatem 2% środków uzyskiwanych w dalszych etapach prywatyzacji został nieistniejący już Komitet Badań Naukowych). Kolejnymi źródłami finansowania stypendiów są darowizny przekazywane przez prywatnych darczyńców oraz firmy, a także wpłaty 1% podatku dochodowego.
***
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej istnieje od 1991 r. i jest niezależną, samofinansującą się instytucją pozarządową typu non-profit, która realizuje misję wspierania nauki. Jest największym w Polsce pozabudżetowym źródłem finansowania nauki. Do statutowych celów FNP należą: wspieranie wybitnych naukowców i zespołów badawczych oraz działanie na rzecz transferu osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej. Fundacja realizuje je poprzez przyznawanie naukowcom indywidualnych nagród i stypendiów, przyznawanie subwencji na wdrażanie osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej, inne formy wspierania ważnych przedsięwzięć służących nauce (jak np. programy wydawnicze). Fundacja angażuje się także we wspieranie międzynarodowej współpracy naukowej oraz zwiększanie samodzielności naukowej młodego pokolenia uczonych.
Materiały dla mediów:
Kontakt prasowy:
Dominika Wojtysiak (FNP), tel. 698 931 944, wojtysiak@fnp.org.pl